बुर्जुवा कम्युनिष्ट !
नेकपा एमालेको नवौं महाधिबेशनले सामान्तवाद सकिएको र पुँजीवादको औपचारिक जन्म भएको राजनैतिक दस्ताबेज पारित गर्यो । सामन्तवादको नेतृत्व गरिरहेको राजतन्त्रको विधिवत समाप्तीलाई देखेका कार्यकर्ताले बिना प्रतिवाद राजनैतिक दस्ताबेजलाई स्वीकार गरिदिए । हिन्दूधर्म र शाही सेनाको भरमा टिकेको नेपाली सामन्तवादको नेतृत्वकर्ता राजसंस्थाले बिदा लिना साथ आएको पुँजीवाद सांस्कृतिक रुपमा सामान्तवादको अवशेष जबज धारीलाई दिएर बिदा भएको संकेत बुहारीको दाइजोबाट माथी उक्लदै बर्थ डे केक सम्म पुगेको घटनाले गर्दैछ । पश्चिमा पुँजीवादले आधुनिक बुर्जुवा समाज जन्माउन सामान्तवादलाई बिदा दिएर मात्र नपुग्ने पुँजीवादी औधोगिक क्रान्तीनै सम्पन्न गर्नु पर्ने वकालत गरी रह्यो । तर नेपालमा भने भएका कलकारखाना समेत बन्द गराउँदै कम्युनिष्ट नेतृत्वमा नयाँ बुर्जुवा वर्ग जन्माउन सफलता मिल्यो । वर्ग संघर्षको रटान लगाएर कहिल्यै नथाक्ने एमाले नामका भूतपूर्व क्रान्तीकारीहरु पश्चिमा रणनीतिको सहयोगी किन र कसरी बने ? मार्क्सवादी सिद्धान्तले आधारभूत रुपमा स्वीकार गरेको तथ्य सामान्तवादको समाप्ती पछि पुरानो ठाँउ नयाँ वर्गले लिने कुरालाई जबज नामका नव बुर्जुवाहरुले कसरी आफ्नो पक्षमा पारे ? बुझ्न एकपटक बिगतको ढोका ढकढक्याउनु पर्नेछ ।
२०२८ साल नेपालको राजनैतिक इतिहासमा दुई वटा घटनाको कारण चर्चित बन्न पुग्यो । पहिलोमा, पश्चिमा रणनीति अनुरुप तात्कालिन दरबारलाई प्रभाव र दवाबमा राख्दै शिक्षित बुर्जुवा जन्माउने नयाँ शिक्षा लागु गराइयो । दोश्रोमा, पञ्चायतको उर्वर समयमा छिन्न भिन्न भएको कम्युनिष्ट आन्दोलनलाई झापाली युवाले व्यक्ति हत्या सुरु गर्दै नयाँ तरङ्ग सिर्जना गर्न पुगे । आफ्नो असली शक्ती र तात्कालिन सरकारको चरित्रलाई अन्देखा गर्दै सुरु गरिएको राजनैतिक हिंसा ठुलो नोक्सानी बेहोर्दै २०३५ साल पुस ११ गते नेकपा माले बन्न सफल भयो ।
समाजवादी सत्ता स्थापनाको निम्ती आफैलाई आमुल परिवर्तन गर्दै २०३५ देखी २०४६ सम्म जनता माझ पुगेको तात्कालिन माले नेताहरु आफ्ना पार्टी पङ्तीलाई पुँजीवाद, वर्ग संघर्ष र बुर्जुवापनको बारेमा प्रशिक्षण दिंदै भन्थे । मार्क्सवादी शब्दावलीमा विश्वास गर्नेहरु आधुनिक पुँजीवाद भित्र बुर्जुवा र सर्वहारा वर्गको मात्र अस्तित्व देख्न पुग्छन् । बुर्जुवा वर्गले इतिहासमा पुर्याएको अत्यन्तै ठुलो क्रान्तीकारी भूमिकालाई बुझ्न सामान्तवाद र पितृसतात्मक सत्ताको धज्जी कसरी उडाइयो बुझ्नु जरुरी देखिन्छ । मानिसको वयक्तिक मुल्यलाई विनिमय मुल्यमा बदल्ने बुर्जुवाहरुले धार्मिक र राजनैतिक भ्रान्तीको आवरणमा टिकेको शोषणलाई बिस्थापित गर्दै नग्न, प्रत्यक्ष, निर्लज्ज र पासविक शोषणको स्थापना गर्दछन् । पारिवारिक सम्बन्धलाई केवल धन सम्बन्धमा बदल्ने बुर्जुवा वर्गको सिद्धान्त भित्र भावुकता र परिवारलाई कुनै स्थान दिइदैँन । उत्पादन उपकरण, उत्पादन सम्बन्ध र समाजको समस्त सम्बन्धमा लगातार क्रान्ती ल्याउन सके मात्र बुर्जुवा वर्गको अस्तित्व सुरक्षित हुने हुँदा अनेकौं प्रयोग नयाँ रुपमा गर्न बाध्य हुन्छ ।
बुर्जुवावादले वाम राजनीतिलाई कसरी असफल बनाउँछ ? भन्ने राम्रो संग बुझ्दै बुझाउँदै वर्ग संघर्ष, जनवदी विबाह र बुर्जुवा शिक्षा बहिस्कारको जगमा हुर्केको नेकपा मालेको राजनीति कुनै समय आफैमा गर्र्व गर्न लायक थियो । सामान्तवादी साँस्कृतिक कुरीती, निम्न पुँजीवादी चिन्तन र बुर्जुवा जीवन शैलीलाई पुर्णतः खारेज गर्दै जनताको घर आँगनमा हली , गोठाला र मजदुरको रुपमा समेत आफूलाई अब्बल सावित गर्यो । पूर्वी युरोप र सोभियत रुसको समाजवादी सत्ता ढलेको देख्ना साथ मालेबाट एमाले बन्दै जबजको आडमा संसदीय दुर्गन्धमा नुहाउन राजी भयो । बुर्जुवा शिक्षालाई बहिस्कार गर्दै किताब च्यातेर गाउँ फर्किएका माले युवाले जगाएको आशा २०४६ को राजनैतिक परिवर्तनसंगै जागेको काठमाण्डौ मोहमा कहिले दविन पुग्यो पत्तै पाएनन् । राजनीतिमा आएको बदलावसंगै जागेको निम्न पुँजीवादी चिन्तन र उपभोक्तावादमा थला परेको एमाले अन्तत दलाल पुँजीवादको बिरोध गर्दै खुद जग्गा दलाली गर्न तम्सिँदा नेतृत्व वर्गले रोक्नुको सट्टा कुनै न कुनै रुपमा आफै अग्रसर बन्न पुग्यो । गाँस, बास, कपास र जमिन जोत्नेको नारालाई टुहुरो बनाउँदै गैरसरकारी संस्था र बोर्डिङ स्कुल दर्ता गर्न पुगेको एमाले गतिबिधी कती बेला बुर्जुवा कम्युनिष्टमा रुपान्तरित हुन पुग्यो ? पश्चिमाहरुले समेत थाहै पाएनन् ।
सरकारी स्कुलको शिक्षालाई चरम राजनीतिको सिकार बनाउँदै पश्चिमा शक्तीको नेपाल नीति सफल बनाउन जान अन्जानमै नेपाली कम्युनिष्ट कसरी प्रयोग हुन पुगे ? बुझ्नै सकेनन । ०४६ को परिवर्तन संगै सुरु भएको आर्थिक प्रगतीले मन पोलेको पश्चिमाहरु गिरिजालाई प्रयोग गर्दै राजनैतिक अस्थिरताको खेती लगाउन कस्सिए । नेपालको कम्युनिष्ट आन्दोलनलाई बुर्जुवाकरण गर्ने रणनीति अनुरुप भारत, तात्कालिन दरबार र काँग्रेसलाई प्रयोग गर्दै माओवादी नामको ध्वसं कसरी नेपाल प्रवेश गराइयो ? भनी रहनु परेन । विश्व पुँजीवादले नेपालमा ठुला उद्धोग, कलकारखाना खोल्दै बुर्जुवाको संख्या बढाउन ठुलो लगानी र समय आवश्यक पर्ने बुझ्ना साथ माओवादी ध्वसंको नाममा मच्चाइएको लुट, भ्रष्ट्राचार र दलालीकरण मार्फत नयाँ बुर्जुवा दस्तानै जन्माउन सफल भएको प्रमाण हुँदै गरेको एमाले माके एकताले बताउँदैछ ।
असुरक्षाको बहानामा गाउँ खाली गराउँने, राजनैतिक हिंसा र द्वन्दको खेती बढाउँदै युवा बेरोजगारको लस्कर खडा गर्ने, बाध्यात्मक रोजगारीको लिशिलामा मुलुक छोड्न तयार युवायुवती मार्फत दलाल पुँजीवादको बिकास गराउँदै गाउँपाखा बाँझो बनाउँने, रेमिटयान्स मार्फत बाँच्ने परिवारलाई नव बुर्जुवा मार्फत शासन गराउने विश्व् पुँजीवादको रणनीतिमा २०२८ सालको वाबाम उत्पादन समेत जान अन्जानमै मोहरा बनेको राजनीति नेपालमा कसरी फस्टाउँदै छ ? विश्व पुँजीवादको नयाँ प्रयोग नेपालमा सफलता उन्मुख हुनु संगै खुल्दैछ । २०४६ को परिवर्तन संगै छाडा रुपले प्रवेश पाएको अन्तराष्ट्रीय गैरसरकारी संस्था मार्फत वाम राजनीतिमा वेश गरेको विश्व पुँजीवाद सत्तामा काँग्रेस, प्रतिपक्षीमा एमाले र जंगलमा माओवादीलाई राख्दै समानान्तर सत्ता चलाउँन सफल भएको पुष्टी २०६२ २०६३ पछि राष्ट्रसंघीय शान्ति मिसन (अनमिन) को अनुगमन र भूमिकाबाट खुलिसकेको छ । तमाम अस्तब्यस्तताको जगमा हुर्काइएको वाम बुर्जुवा शक्ती पश्चिमा शक्तीलाई नबिज्नु नै उत्तर र दक्षिण छिमेकीको टाउको दुखाई मान्नु उचित हुनेछ । नेपालको सार्वभौमसत्ता दक्षिण पुर्याउन सहयोगी पश्चिमा शक्ती दलाल पुँजीवाद मार्फत खडा गरेको नव वाम बुर्जुवाहरुको सुरक्षामा लाग्ने पछिल्लो संकेत उत्तर र दक्षिणले बुझ्ना साथ खेलिएको दुई तिहाईको जोगाड आफैमा नयाँ सन्देश बोकेर आएको मान्न करै लाग्छ ।
बुर्जुवाहरुको कारण क्रान्ती सम्पन्न गर्न कठिन देख्ने भूतपूर्व क्रान्तीकारी एमालेहरु आफै नव बुर्जुवा बन्न राजी भएको पुष्टी नेताहरुको बिगत र बर्तमानले बताएकै छ । वर्ग संघर्ष , सांस्कृतिक क्रान्ती, जनवादी शैली जस्ता शब्द सुन्ना साथ तर्कने बर्तमानको एमाले नेताहरुको उठ बस, खानपिन र जीवन शैलीले भोलीको अनुहार देखाउँदैछ । बिगतमा विबाह जस्तो समय ताली पडकाएर चिया बिस्कुट खाँदै अभिवादन साटासाट गर्ने कमरेडहरुको प्रगती लालसलामबाट अभिबादन हुँदै नमस्कार, दर्शनमा पुगेको देख्नेहरु जन्म दिनको केक खान पल्की सकेको घटना काफी छन् । विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलन अन्तर्राष्ट्रिय गैरसरकारी संस्था (आइएनजिओ) को पैसाले ध्वस्त बनाएको बुझ्ने नेताहरु उनीहरुकै पैसा लिएर राम्रो काम गर्दै कम्युनिष्ट जोगाउने रणनीति अन्ततः नव बुर्जुवावादमा फसेको पुष्टी इसाई प्रतीनीधिको उपदेशबाट खुल्दैछ । वर्ग संघर्षको जगमा हुर्किएको नेपाली वामहरुको युरो मोहले निम्त्याएको इसाई हस्तक्षेप खुद दुई तिहाईको ओली सरकारले भोग्नु पर्दा उनीहरुको राजनैतिक दुरदर्शिता लिलाम हुँदैछ । बिगतमा नेपाली वामहरुलाई प्रयोग गर्दै नेपाल छिरेको इसाई एजेण्डा अन्ततः नेपालनै सिध्याउने नियत साथ आएको पुष्टी खस आर्य आरक्षण र संविधानको बिरोधबाट खुल्दैछ । युरो र डलर मोहमा जाकिएको एमाले माके राजनीति पश्चिमा इसाईको चक्रब्युहमा फसिसकेको कारण बन्दै गरेको नव वाम बुर्जुवाहरुको एकताले पनि अकल्पनिय संकट टार्न मुस्किल देखिन्छ ।
२०२८ साल नेपालको राजनैतिक इतिहासमा दुई वटा घटनाको कारण चर्चित बन्न पुग्यो । पहिलोमा, पश्चिमा रणनीति अनुरुप तात्कालिन दरबारलाई प्रभाव र दवाबमा राख्दै शिक्षित बुर्जुवा जन्माउने नयाँ शिक्षा लागु गराइयो । दोश्रोमा, पञ्चायतको उर्वर समयमा छिन्न भिन्न भएको कम्युनिष्ट आन्दोलनलाई झापाली युवाले व्यक्ति हत्या सुरु गर्दै नयाँ तरङ्ग सिर्जना गर्न पुगे । आफ्नो असली शक्ती र तात्कालिन सरकारको चरित्रलाई अन्देखा गर्दै सुरु गरिएको राजनैतिक हिंसा ठुलो नोक्सानी बेहोर्दै २०३५ साल पुस ११ गते नेकपा माले बन्न सफल भयो ।
समाजवादी सत्ता स्थापनाको निम्ती आफैलाई आमुल परिवर्तन गर्दै २०३५ देखी २०४६ सम्म जनता माझ पुगेको तात्कालिन माले नेताहरु आफ्ना पार्टी पङ्तीलाई पुँजीवाद, वर्ग संघर्ष र बुर्जुवापनको बारेमा प्रशिक्षण दिंदै भन्थे । मार्क्सवादी शब्दावलीमा विश्वास गर्नेहरु आधुनिक पुँजीवाद भित्र बुर्जुवा र सर्वहारा वर्गको मात्र अस्तित्व देख्न पुग्छन् । बुर्जुवा वर्गले इतिहासमा पुर्याएको अत्यन्तै ठुलो क्रान्तीकारी भूमिकालाई बुझ्न सामान्तवाद र पितृसतात्मक सत्ताको धज्जी कसरी उडाइयो बुझ्नु जरुरी देखिन्छ । मानिसको वयक्तिक मुल्यलाई विनिमय मुल्यमा बदल्ने बुर्जुवाहरुले धार्मिक र राजनैतिक भ्रान्तीको आवरणमा टिकेको शोषणलाई बिस्थापित गर्दै नग्न, प्रत्यक्ष, निर्लज्ज र पासविक शोषणको स्थापना गर्दछन् । पारिवारिक सम्बन्धलाई केवल धन सम्बन्धमा बदल्ने बुर्जुवा वर्गको सिद्धान्त भित्र भावुकता र परिवारलाई कुनै स्थान दिइदैँन । उत्पादन उपकरण, उत्पादन सम्बन्ध र समाजको समस्त सम्बन्धमा लगातार क्रान्ती ल्याउन सके मात्र बुर्जुवा वर्गको अस्तित्व सुरक्षित हुने हुँदा अनेकौं प्रयोग नयाँ रुपमा गर्न बाध्य हुन्छ ।
बुर्जुवावादले वाम राजनीतिलाई कसरी असफल बनाउँछ ? भन्ने राम्रो संग बुझ्दै बुझाउँदै वर्ग संघर्ष, जनवदी विबाह र बुर्जुवा शिक्षा बहिस्कारको जगमा हुर्केको नेकपा मालेको राजनीति कुनै समय आफैमा गर्र्व गर्न लायक थियो । सामान्तवादी साँस्कृतिक कुरीती, निम्न पुँजीवादी चिन्तन र बुर्जुवा जीवन शैलीलाई पुर्णतः खारेज गर्दै जनताको घर आँगनमा हली , गोठाला र मजदुरको रुपमा समेत आफूलाई अब्बल सावित गर्यो । पूर्वी युरोप र सोभियत रुसको समाजवादी सत्ता ढलेको देख्ना साथ मालेबाट एमाले बन्दै जबजको आडमा संसदीय दुर्गन्धमा नुहाउन राजी भयो । बुर्जुवा शिक्षालाई बहिस्कार गर्दै किताब च्यातेर गाउँ फर्किएका माले युवाले जगाएको आशा २०४६ को राजनैतिक परिवर्तनसंगै जागेको काठमाण्डौ मोहमा कहिले दविन पुग्यो पत्तै पाएनन् । राजनीतिमा आएको बदलावसंगै जागेको निम्न पुँजीवादी चिन्तन र उपभोक्तावादमा थला परेको एमाले अन्तत दलाल पुँजीवादको बिरोध गर्दै खुद जग्गा दलाली गर्न तम्सिँदा नेतृत्व वर्गले रोक्नुको सट्टा कुनै न कुनै रुपमा आफै अग्रसर बन्न पुग्यो । गाँस, बास, कपास र जमिन जोत्नेको नारालाई टुहुरो बनाउँदै गैरसरकारी संस्था र बोर्डिङ स्कुल दर्ता गर्न पुगेको एमाले गतिबिधी कती बेला बुर्जुवा कम्युनिष्टमा रुपान्तरित हुन पुग्यो ? पश्चिमाहरुले समेत थाहै पाएनन् ।
सरकारी स्कुलको शिक्षालाई चरम राजनीतिको सिकार बनाउँदै पश्चिमा शक्तीको नेपाल नीति सफल बनाउन जान अन्जानमै नेपाली कम्युनिष्ट कसरी प्रयोग हुन पुगे ? बुझ्नै सकेनन । ०४६ को परिवर्तन संगै सुरु भएको आर्थिक प्रगतीले मन पोलेको पश्चिमाहरु गिरिजालाई प्रयोग गर्दै राजनैतिक अस्थिरताको खेती लगाउन कस्सिए । नेपालको कम्युनिष्ट आन्दोलनलाई बुर्जुवाकरण गर्ने रणनीति अनुरुप भारत, तात्कालिन दरबार र काँग्रेसलाई प्रयोग गर्दै माओवादी नामको ध्वसं कसरी नेपाल प्रवेश गराइयो ? भनी रहनु परेन । विश्व पुँजीवादले नेपालमा ठुला उद्धोग, कलकारखाना खोल्दै बुर्जुवाको संख्या बढाउन ठुलो लगानी र समय आवश्यक पर्ने बुझ्ना साथ माओवादी ध्वसंको नाममा मच्चाइएको लुट, भ्रष्ट्राचार र दलालीकरण मार्फत नयाँ बुर्जुवा दस्तानै जन्माउन सफल भएको प्रमाण हुँदै गरेको एमाले माके एकताले बताउँदैछ ।
असुरक्षाको बहानामा गाउँ खाली गराउँने, राजनैतिक हिंसा र द्वन्दको खेती बढाउँदै युवा बेरोजगारको लस्कर खडा गर्ने, बाध्यात्मक रोजगारीको लिशिलामा मुलुक छोड्न तयार युवायुवती मार्फत दलाल पुँजीवादको बिकास गराउँदै गाउँपाखा बाँझो बनाउँने, रेमिटयान्स मार्फत बाँच्ने परिवारलाई नव बुर्जुवा मार्फत शासन गराउने विश्व् पुँजीवादको रणनीतिमा २०२८ सालको वाबाम उत्पादन समेत जान अन्जानमै मोहरा बनेको राजनीति नेपालमा कसरी फस्टाउँदै छ ? विश्व पुँजीवादको नयाँ प्रयोग नेपालमा सफलता उन्मुख हुनु संगै खुल्दैछ । २०४६ को परिवर्तन संगै छाडा रुपले प्रवेश पाएको अन्तराष्ट्रीय गैरसरकारी संस्था मार्फत वाम राजनीतिमा वेश गरेको विश्व पुँजीवाद सत्तामा काँग्रेस, प्रतिपक्षीमा एमाले र जंगलमा माओवादीलाई राख्दै समानान्तर सत्ता चलाउँन सफल भएको पुष्टी २०६२ २०६३ पछि राष्ट्रसंघीय शान्ति मिसन (अनमिन) को अनुगमन र भूमिकाबाट खुलिसकेको छ । तमाम अस्तब्यस्तताको जगमा हुर्काइएको वाम बुर्जुवा शक्ती पश्चिमा शक्तीलाई नबिज्नु नै उत्तर र दक्षिण छिमेकीको टाउको दुखाई मान्नु उचित हुनेछ । नेपालको सार्वभौमसत्ता दक्षिण पुर्याउन सहयोगी पश्चिमा शक्ती दलाल पुँजीवाद मार्फत खडा गरेको नव वाम बुर्जुवाहरुको सुरक्षामा लाग्ने पछिल्लो संकेत उत्तर र दक्षिणले बुझ्ना साथ खेलिएको दुई तिहाईको जोगाड आफैमा नयाँ सन्देश बोकेर आएको मान्न करै लाग्छ ।
बुर्जुवाहरुको कारण क्रान्ती सम्पन्न गर्न कठिन देख्ने भूतपूर्व क्रान्तीकारी एमालेहरु आफै नव बुर्जुवा बन्न राजी भएको पुष्टी नेताहरुको बिगत र बर्तमानले बताएकै छ । वर्ग संघर्ष , सांस्कृतिक क्रान्ती, जनवादी शैली जस्ता शब्द सुन्ना साथ तर्कने बर्तमानको एमाले नेताहरुको उठ बस, खानपिन र जीवन शैलीले भोलीको अनुहार देखाउँदैछ । बिगतमा विबाह जस्तो समय ताली पडकाएर चिया बिस्कुट खाँदै अभिवादन साटासाट गर्ने कमरेडहरुको प्रगती लालसलामबाट अभिबादन हुँदै नमस्कार, दर्शनमा पुगेको देख्नेहरु जन्म दिनको केक खान पल्की सकेको घटना काफी छन् । विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलन अन्तर्राष्ट्रिय गैरसरकारी संस्था (आइएनजिओ) को पैसाले ध्वस्त बनाएको बुझ्ने नेताहरु उनीहरुकै पैसा लिएर राम्रो काम गर्दै कम्युनिष्ट जोगाउने रणनीति अन्ततः नव बुर्जुवावादमा फसेको पुष्टी इसाई प्रतीनीधिको उपदेशबाट खुल्दैछ । वर्ग संघर्षको जगमा हुर्किएको नेपाली वामहरुको युरो मोहले निम्त्याएको इसाई हस्तक्षेप खुद दुई तिहाईको ओली सरकारले भोग्नु पर्दा उनीहरुको राजनैतिक दुरदर्शिता लिलाम हुँदैछ । बिगतमा नेपाली वामहरुलाई प्रयोग गर्दै नेपाल छिरेको इसाई एजेण्डा अन्ततः नेपालनै सिध्याउने नियत साथ आएको पुष्टी खस आर्य आरक्षण र संविधानको बिरोधबाट खुल्दैछ । युरो र डलर मोहमा जाकिएको एमाले माके राजनीति पश्चिमा इसाईको चक्रब्युहमा फसिसकेको कारण बन्दै गरेको नव वाम बुर्जुवाहरुको एकताले पनि अकल्पनिय संकट टार्न मुस्किल देखिन्छ ।