वाम एकता, फोटो पोलिटिक्स र देउवा अराजकता !

२०७४ सालको दशैं बीच ओली, दाहाल र भट्टराई मिलेर अकल्पनिय राजनैतिक भुँईचालो ल्याउन सफल भए । अप्रत्याशित र अवश्विस्निय लाग्ने भुँईचालो कती रेक्टरको थियो ? भन्ने जान्न र बुझ्न यसले ल्याएको कम्पन नै काफी छ । आफ्नो पार्टी एमाले पिपल भैसकेको माओबादी केन्द्र तितेपातीमा सिमित हुँन पुगेको कुरालाई सार्बजनिक रुपमै ब्यङ्ग हान्न माहिर ओली संग प्रचण्डको सहकार्यलाई आममानिस, कार्यकर्ता र राजनैतिक बिश्लेषकहरु सामान्य घटना मान्न तयार छैनन । काँग्रेस र देउवालाई देखाई दिने नाममा एमाले पार्टीलाई राजनैतिक धर्मशाला बनाउँन तयार ओलीको आँखा पछिल्लो समय सिंहदरबारको कुर्षी सिवाय केही देख्दैन । नेपालको सार्बभौमिकाको कुरा उठाउँदा सत्ताबाट मिल्काइएको बदला लिन जे गर्न पनि तयार ओली साठी चालिसको सहकार्य गर्न राजी हुनु त्यसैको प्रतिफल हो भन्ने मान्न सकिन्छ ।

क्म्युनिष्ट राजनीति बाट मोहभंग भएका बाबुराम र कम्युनिष्ट राजनीति प्रती मोहभंग बनाउँने प्रचण्डलाई साथै लिएर राष्ट्रीय सभा गृहमा हजारौं शुभेच्छुक र समर्थक बिच घोषणा गरिएको निर्बाचन पुर्ब सहकार्य र निर्बाचन पश्चात पार्टी एकताको ज्वरो झन झन बढदै छ । नेपाली जनताको इच्छा र चाहाना अनुसार कहिल्यै नचलेका वामपन्थीहरु गाली पुराण र स्वार्थबादको एक सुत्रीए नारालाई त्याग्दै कसरी एक होलान ? भन्ने सवालले बिश्राम लिने सुरसार देखीदैन । शिर्ष नेताहरुले बिगतमा बिगारेको नेपालको वाम आन्दोलनको लेखा जोखा गर्दैगर्दा नितान्त आफ्नो जागिरको बन्दोबस्त गर्न गरिएको वाम सहकार्य भित्र लुकेको स्वार्थ भनेको त्यही सिह दरबारको कुर्षी हो भन्ने नबुझ्ने मानिस सायदै भेटिएलान । नेपाली जनताको चाहाना संधै वामहरु एक भएर आउन भन्ने रहेपनि बर्तमानको हतारो भने आफ्नै बलबुतामा हो भन्ने बस्तुनिष्ट आधार फेला परी सकेको पाइदैन । आश गर्न लायक भर पर्न मुस्किल नेपालको वामपन्थी पार्टीहरु पछिल्लो कालखण्ड डनबाद र धनबादको भद्धा प्रयोग गर्न पछी नपरेको संकेत मनाङ देखी मोरङ्ग सम्म पुग्न सफल भैसकेको छ । महाभारतको अर्जुन दृश्टी जस्तो ओली र दाहालको कुर्षी तकाई भित्र चालिएको तमाम कदमहरु नेपाली जनताको फाइदामा बदलिन्छन भन्ने ठोस प्रमाण कम्तीमा आजको राजनीतिले फेला पार्न सकेको पाइदैन ।

फोटो पोलिटिक्सः

१९ मार्च २०१७ मा भारतको सबैभन्दा बढी जनसंख्या भएको राज्य उत्तर प्रदेशले नयाँ मुख्यमन्त्री पायो । हिन्दू राष्ट्रबादी नेता तथा भारतिय पुजारी योगी आदित्य नाथको सत्ता आरोहण संगै नोकरसाहहरु मार्फत फोटो पोलिटिक्सको भरमार प्रयोग कसरी गरियो ? बुझ्न चतुर नेता योगीलाई कुनै कठिन भएन । मिडियाको सहयोग मार्फत सत्य तथ्य बुझेका योगीले फोटो पोलिटिक्स मार्फत राजनीतिको आँखामा कसरी धुलो हालिदो रहेछ भन्ने राम्रो जानाकारी पाए । आफ्नो सत्ता यात्राको औचित्य जनता सम्म पुर्याउने योगी कसरत अन्तर्गत राज्यको हर क्षेत्रको हालत कस्तो रहेछ ? जनतालाई अधिकतम सुबिधा कसरी दिन सकिन्छ ? अल्पकालिन र दिर्घकालिन सुबिधा निर्माण कसरी गर्न सकिन्छ ? भन्ने हेतुले बिभिन्न क्षेत्रको आकस्मिक निरिक्षणको निम्ती निस्किए । मुख्यमन्त्री र मन्त्रीलाई रिझाउँदै खान पल्केको कर्मचारी तन्त्रले भ्रमणको दौरान तुरुन्तै खडा गर्ने सुबिधा अन्तर्गत अस्पतालको पंखा , एसी , पानी देखी डाक्टर सम्म भाडामा राख्दै साफ सुथरा सेवा उपलब्ध गराई रहेको देखाउँदै फोटो खिचाउँने र मुख्यमन्त्रीको फिर्ता संगै तमाम भाडाको सामान फिर्ता लाँने तरिका आफ्नै आँखाले देख्ने सौभाग्य पाए ।

राष्ट्रको आर्थिक बितरण ठिक ढंगले हुँदैन र आफ्नो क्षेत्रको अधिकार , बिकाश र प्रयोग आफैले गर्न पाउनु पर्ने मान्यता अनुरुप संघियतामा जान रमाउने शक्तीहरुको झुटो खेती फोटो पोटिक्सको एक हिस्सा अन्तर्गत पर्दै गरेको एक पछिल्लो उदाहरण भारतिय राज्य उत्तर प्रदेशको बिआरडी अस्पतालको दर्दनाक घटना सुन्दा , पढदा थाहा लाग्छ । मुख्यमन्त्री योगी आदित्य नाथलाई उनकै संसदिय क्षेत्र गोरखपूर अन्तर्गत रहेको बाबा रामदेब (बिआरडी ) अस्पतालको खस्किएको आर्थिक समस्या जाहेर गर्ने हेतुले निरिक्षण भ्रमण गराईयो । ९ अगस्ट २०१७ मा अस्पताल निरिक्षण गर्दै अस्पतालको निम्ती चाहिने सबै सहयोग तुरुन्त उपलब्ध गराउने योगीको फोटो पोलिटिक्स संगै सो अस्पताललाई अक्सिजन सप्लाई गर्ने कम्पनीले आफ्नो ६८ लाख भुक्तानी नपाएको निहुँमा १० अगष्ट देखी अक्सिजन सप्लाई बन्द गरी दियो । अगस्ट एक तारिखमा अस्पताल प्रशासनलाई लिखित जानाकारी गराउँदै आएको अक्सिजन सप्लाई गर्ने कम्पनीको जानाकारीलाई हल्का रुपमा लिने अस्पताल प्रशासनको लापरबाहीको कारण ११ अगस्टको बिहान अक्सिजन अभाबको कारण ३२ निर्दोष बालबालिकाको जिबन समाप्त हुन पुग्यो । इन्सेफलाईटिसको उपचार गर्दै रहेका साना बालबालिकाहरुको मृत्यु पछी नोकरशाह हरुको काम गराइ र संघियता मार्फत सबै काम छिटो , चुस्त दुरुस्त हुन्छ भन्नेहरुलाई नमिठो थप्पड हानेर बिदा लियो । सरकारी अस्पताल बिआरडीको खराब आर्थिक हालतको कारण सर्बसधारण जनताको छोरा छोरीहरुको उपचारमा गरिएको खेलबाडको बिभत्स रुप सन २०१७ मा मात्रै १३०४ बच्चाले ज्यान गुमाउन परेको सत्य तथ्य लुकाउँदै केवल योगीको भ्रमण र फोटोलाई प्रचारबाजी गर्ने फोटो पोलिटिक्सले भारतिय लोकतन्त्रको अनुहार उदाङ्गो हुँन पुगेको पाइन्छ ।

देउवा अराजकताः

२०७४ साल असोज २७ गते प्रधानमन्त्री देउवाले आफ्नो मन्त्री परिषदको सातौं बिस्तार गर्दै लोकतन्त्रको न्युनतम मान्यतालाई लत्याउँदै बेथीती र बिकृतीको महापुरुष बन्न राजी भए । ब्यक्ती बाट प्रबृती बनी सकेका शेर बहादुर संसदको औपचारिक बिघटनको मुखैमा आम मानिसले कल्पना गरेको तर लोकतन्त्रले स्वीकार नगरेको काम गर्दै आफ्नो कुख्याती इतिहासमा दर्ज गर्न राजी भए । निकट भबिश्यमा सम्पन्न हुँन गैरहेको निर्बाचनलाई अनिस्चित बनाउँदै संबिधान कार्यन्बयनलाई बिच बाटोमा छोडन राजी हुँदै चालिएको कदमले देउवा, काँग्रेस पार्टी र तमाम जनतालाई अर्को ब्लायक होलमा हाल्ने अन्तिम जमर्को गर्दैछन । नेपालको राजनैतिक इतिहास प्रती अत्यन्तै गैर जिम्मेवार बन्दै बिदेशीको इशारामा चालिएको कदमले नेपाली जनताको शान्ती , स्थिरता र बिकाशको सपना अचानक तुहिने आंसका हवात्तै बढाएको छ । नेपालको भलाई कम भूराजनीतिको रणनीति अनुरुप काम गर्न राजी देउवाको स्वार्थी प्रबृतीको कारण निकट भबिष्यमा नेपालले भोग्नु पर्ने अकल्पनिय दुर्घटनाको अन्तिम खेल तयार भैसकेको संकेत मिल्दैछ । नेपालको वाम स्वार्थलाई पुरा हुन नदिने खेल अन्तर्गत राष्ट्रपतीलाई बिबादित बनाउँने , नयाँ सरकार बन्ने संबैधानिक निकायलाई जन्मन नदिने खेल अनुरुप तयार पारिएको खेल देउवालाई मोहरा बनाउँदै खेलिने निश्चित गरिएको आम राजनैतिक बिश्लेशक सहमत छन । फलस्वरुप अनुपयुक्त समयमा जस्तो सुकै अराजक कदम चाल्न नहिच्किचाउने देउवा अराजकताको कारण आगामी दिन सरल रेखाबाट नहिडने ठोकुवा गर्न सकिन्छ ।

अन्तमा,

ओली सत्ताको बहिर्गमन संगै भारतिय सत्ताले निर्माण गरेको प्रचण्ड देउवा गठबन्धन भत्काउँदै आफ्नो कित्तामा ल्याउन सफल ओली रणनीति जित्दा जित्दै पराजीत हुने खतरा सतप्रतिशत बढन पुगेको छ । केवल सत्ता स्वार्थमा केन्द्रीत हुँदै भारतिय स्वार्थको ब्यबस्थापन बिना चालीएको दाहाल ओली कदम ओली राष्ट्रबादको निम्ती धेरै महंगो पर्ने देखीदैछ । बिगतमा केही एमाले मन्त्रीको नामले निहुँरिएको शिर पछिल्लो कालखण्डमा ओली राष्ट्रबादको कारण केही जम्दै गइरहेको अवस्थामा अचानक नेपाली वाम कार्यकर्ताले ओली दाहाल सहकार्य संगै केही बिभत्स गतीबिधी भोग्न बाध्य पारिदै छन । अझ राष्ट्रबाद जागेको एमाले पार्टी त्यसमा पनि ओली ‘बा’ हाबी भएको समयमा जसरी भए पनि चुनाब जित्ने एक सुत्रीए नाराको कारण जती सुकै गन्हाएका मानिसले ओलीको हातको टिका थाप्न पाउने मात्र हैन वालकोटको भान्सा सम्म पुग्ने अबसर सुझबुझ साथ बढाइएको पाइन्छ । फोटो पोलिटिक्सको महिमा र शक्तीलाई राम्रोसंग बुझेको नेपाली वामपन्थी आन्दोलनले पछिल्लो खेल दाहाल ओली सहकार्यको केमेष्ट्री मिलाउँदै आम कार्यकर्तामा समाजबादी क्रान्ती गर्ने सपनालाई बेच्ने भरमार कोशीस गरिदैछ ।

मनमोहन , माधब , झलनाथ , ओली , प्रचण्ड , बाबुराम समेतलाई वामपन्थी प्रधानमन्त्री मान्दा , हजार भन्दा बढी सभासद र सय भन्दा बढी मन्त्री बनाई सकेको नेपालको वामपन्थी आन्दोलनले राजनैतिक प्रभाब बाहेक आर्थिक प्रभाब छाड्न नसकेको अवस्था वामएकताको नाममा जगाइएको शान्ती , स्थिरता र बिकाश अकालमै मर्ने वातावरणको जिम्मेवारी तीनै फोटो पोलिटिक्स गर्ने ओली र प्रचण्डले लिनु पर्ने मान्न सकिन्छ । प्रधानमन्त्री देउवाको बिगत र बर्तमान मात्र हैन भू(राजनीति को मुटु कलेजो बुझेको बालकोट र लाजिम्पाटले बिना साबधानी कु समयमा चालेको कदम नेपाली वामपन्थीको निम्ती बिआरडी अस्पतालमा सकिएको अक्सिजन बन्ने खतरा मडारिदैछ ।

स्थानिय निर्बाचन कै बीच प्रचण्डले स्थापित गरेको नजिर फास्ट ट्रयाकको डबल उद्घाटन , बजेट भाषण पछी प्रधानमन्त्री पद नै देउवालाई हस्तान्तरण गरेको कुरा निर्बाचन आयोगले रोक्न चाहेन । बर्तमान समयमा देउवा अराजकता जागेको बेला गरिएको मन्त्री परिषद बिस्तारलाई कम्तीमा माओबादी केन्द्र र प्रचण्डले बिरोध गर्नु मनाशिब देखीदैन । देशका तमाम संस्था प्रती गुमेको जनताको बिश्वासलाई बढाउँदै नियोजीत रुपमा राष्ट्रपतीलाई मुछ्ने देउवा अराजकताको मुल्य निकै महंगो पर्ने मान्न सकिन्छ । केवल प्रचण्ड र ओलीले हात उठाउँदै खिचाएको फोटो पोलिटिक्स संग आँत्तिएर सुरु गरिएको देउवा अराजकता नदेख्ने तर ओली र प्रचण्डको फोटो राजनीतिले गर्ने भनिएको समाजबादी क्रान्तीले नेपाली लोकतन्त्र खतरामा जस्तो नितान्त तथ्य हिन , भ्रामक प्रचार बाजीले लोकतन्त्रबादी भनिने काँग्रेस पार्टीको जग हल्लिन पुगेको मानिदैछ ।

फोटो पोलिटिक्स राजनीतिले बदनाम बनाइएका युपीका मुख्यमन्त्री योगी हुँन कि नेपालका ओली , प्रचण्डको कमजोरी तीनै किचेन क्याबीनेटका हस्तीको आत्मबिश्वास र अति बिश्वासको भरपर्नु हो भन्ने बुझैकै बिषय हुँन । वाम सहकार्यको सुरुवाती समयमा धक्का दिने इसाई र भारतिय राजनीति भित्र पाकेको खीचडी भनेको अन्तत नेपालको वाम आन्दोलन पुँजीबादी भासमा डुबाउँने खेलकै रिहर्सल हो भन्न सकिन्छ । सामान्य कर्मचारीबाट फसाइका मुख्यमन्त्री योगी , कुर्षी रोगले फस्न पुगेका समाजबादी क्रान्तीका नमुनाहरु प्रचण्ड र ओली , राजनीतिलाई हदैसम्म दुर्गन्धीत गराउने खुबीले भरीपुर्ण देउवा , जसले जे गरे पनि रमिते बन्ने जनता र सामाजिक सञ्जाल बाट आन्दोलन गर्ने युवाहरुको सबैभन्दा नजिकको साथी फोटो पोलिटिक्स भने दिन प्रतिदिन मौलाउने निश्चित देखीदैछ ।