प्रचण्ड-विघटनको अनिवार्यता !

२४० वर्षसम्म निरन्तर नेपाली जनतामाथि शासन गर्न सफल शाहवंशको बिदाइ हुने निश्चित हुँदै गर्दा पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले नेपाल विघटनको प्रस्ताव कतै चुहाएनन् । शाहवंशको शासनकालमै कोतपर्वमार्फत उदाएको राणाशासनका अन्तिम प्रधानमन्त्री मोहनशमशेरले पनि नेपाल विघटनको रहर गरेनन् । भूराजनीतिको मुनाफास्वरूप नेपाली जनताले पाएको माओवादी प्रधानमन्त्री प्रचण्डको कारण पशुपतिनाथबाट हटाइएका भारतीय मूल पुरोहितले पनि पशुपतिको विघटन गर्ने सपना देखेनन् । संविधानसभामार्फत भूराजनीतिको सेवा गर्न असफल डाक्टर बाबुरामले पनि माओवादी पार्टीको कुभलो सोचेनन् । तर, विडम्बना ! स्थानीय निर्वाचनपश्चात् विघटन शब्दलाई रणनीतिक ढङ्गबाट उठान गर्नुपूर्व प्रधानमन्त्री प्रचण्डको कारण नेपाली राजनीति बारबार झस्कँदै छ ।

खुलापन र पुनर्निर्माण शब्दको मिठाससँगै तत्कालीन राष्ट्रपति गोर्भाचोभमार्फत सोभियत रुस विघटनको नक्कल दक्षिण एसियाको भू–राजनीतिले नेपालमा प्रयोग गर्न तयार गरिएको पात्र प्रचण्ड थिए भन्ने नजान्ने मानिस सायदै होलान् । सुरुवाती समयमा नेपालको वामपन्थी आन्दोलनको समूल नष्टको निम्ति जन्माइएको प्रचण्ड पछिल्लो कालखण्डमा व्यक्तिबाट प्रवृत्तिमा रूपान्तरित हुँदै राष्ट्र विघटनको निम्ति तयार हुँदै गरेको सङ्केत उनकै मुखबाट फुत्किसकेको छ । पूर्वप्रधानमन्त्री प्रचण्डको खुवी र खुराफातलाई नजिकबाट चिन्ने र जान्ने एक मात्र नेता डाक्टर बाबुरामले त्यागेका कमरेड प्रचण्डको प्रियशब्द विघटन विगत र वर्तमानमा भइरहेको ध्वंश र सहकार्यको अभिन्न अङ्ग थियो र छ भन्ने खुल्दै गर्दा प्रचण्डको असली मकसद सारा देशवासीले जान्ने र चिन्ने मौका प्राप्त गर्दै छन् । आफ्ना विरोधीलाई तह लगाउन पटकपटक प्रचण्डबाट प्रयोग गरिएको विघटन शब्दले मर्माहत उनका चेलाहरू गरुडका अगाडि सर्प बन्दै निरीह जीवन बिताइरहेको नेपाली राजनीति टुलुटुलु हेरिरहेको छ । विघटनजस्तो शब्दको बाध्यात्मक प्रयोगले थलिएका प्रचण्ड गत स्थानीय तह निर्वाचनको परिणामपछि खस्केको राजनीतिक शक्तिलाई भर्पाई गर्ने अन्तिम कोसिसस्वरूप देउवा सहकार्यको आयु लम्ब्याउने तानाबाना बुन्दै छन् । आफ्ना समकालीन पार्टी नेतादेखि प्रतिपक्षी राजनीतिक दलसम्म एउटै शब्द विघटनबाट तर्साउने र खेल्ने खेलसँगै खुलेको प्रचण्ड-असलियत केही दिनअघि अखबारमा पोखिन पुगेको छ ।

‘एमालेलाई सिध्याउन काङ्ग्रेससँग सहकार्य’ शीर्षकमा खुलेका प्रचण्ड एमालेमा अहिले राष्ट्रवादको नाममा दम्भ र अहंकार बढेको कुराप्रति अत्यन्तै सजग छन् । यही रफ्तारमा एमाले राष्ट्रवाद बढेको खण्डमा माओवादी केन्द्रको भविष्य अन्धकार देख्दै छन् । केवल माओवादी केन्द्रको भविष्यप्रति चिन्तित प्रचण्ड एमाले फुटाउने र आफू सुरक्षित हुने रणनीतिअनुरूप काङ्ग्रेससँग सहकार्य गर्न परेको बाध्यता पस्कँदै काङ्ग्रेस र माओवादी कार्यकर्ताको आँखामा एकसाथ धुलो हाल्दै छन् । एमालेको दह्रो उपस्थितिमा माओवादी केन्द्रलाई एमालेले डाइजेस्ट गर्ने प्रचण्डको राजनीतिक ज्ञान हाबी हुँदै गर्दा प्रचण्ड एमाले विघटनको रणनीति बुन्दै छन् । यी तमाम कुराबाट के प्रमाणित हुँदै छ भने प्रचण्डको जन्म एक मिसनअन्तर्गत भएको र उनको प्रयोग अन्तिम चरणमा पुगेको रहस्य बुझ्न एकपटक विगततिर फर्कनुपर्नेछ ।

सेक्टरकाण्डपछि सीपी गजुरेललाई रोक्दै मोहन वैद्यको आशीर्वादबाट पार्टीको महामन्त्री पद पुरस्कारमा लिन सफल प्रचण्डको महत्वाकाङ्क्षा दिन प्रतिदिन बढ्दै थियो । नाकाबन्दीको चपेटामा पारिएको पञ्चायतलाई वामपन्थी र प्रजातन्त्रवादीको सहकार्यमा दक्षिणको लगानीसमेत जोडिन पुग्दा गणेशमानको चाक्सीबारीबाट घोषणा गरिएको आन्दोलनले सफलता पायो भन्न सकिन्छ । ०४५ साल माघ ५ गतेबाट चाक्सीबारीमार्फत नेपाली राजनीतिमा छिरेको भू–राजनीति प्रजातन्त्र प्राप्तिसँगै लगानी उठाउन लालायित देखिन्थ्यो । गणेशमान र कृष्णप्रसाद भट्टराईबाट आफ्नो अभियान सफल नहुने ठान्दै गिरिजामार्फत सुरु गरिएको नागरिकता विधेयक तत्कालीन दरबार र अदालतको कारण असफल हुँदा सो मिसनको निम्ति उचित पात्रको खोजी द्रुतगतिमा बढाइयो । सोही सिलसिलामा दक्षिणको नजरमा उपयुक्त पात्र प्रचण्ड बन्न पुगेको प्रमाण ०५२ साल फागुन १ गतेदेखि सुरु गरिएको माओवादी ध्वंशबाट प्रमाणित भइसकेको छ । देउवा सरकारको विरुद्ध राखिएको ४० बुँदे मागमध्ये १० बुँदा भारत सरकारविरुद्ध केन्द्रित गर्दै हुर्काइएको प्रचण्ड ध्वंशको असली मकसद नेपाल विघटनको आधार तयार गर्न थियो भन्ने प्रमाण विगत र वर्तमानको प्रचण्ड क्रियाकलापबाट भइसकेको पाइन्छ ।

एमालेले आफ्नो राजनीतिक जीवनमा झिँगासमेत मारेको नदेख्ने प्रचण्ड नेपाललाई भूतपूर्व देश बनाउन प्रभुको आदेशअनुसार नेपालका सामान्य हेल्थ पोस्ट, स्कुल, टेलिफोन टावर, गाविस भवन, पुलिस चौकी, झोलुङ्गे पुलजस्ता ग्रामीण संरचना ध्वस्त पार्दै देशका कुनाकाप्चासम्म चर्च निर्माण गर्न सफल भए । हिन्दू किरियापुत्रीलाई धम्क्याउँदै पण्डित नारायण पोखरेल, दल परिवर्तन गर्ने यदु गौतम, शिक्षक मुक्तिनाथ अधिकारी, पत्रकार डेकेन्द्र थापा, सशक्त प्रहरी प्रमुख कृष्णमोहन श्रेष्ठको हत्यामार्फत हरक्षेत्रमाथि दिएको अर्थपूर्ण सन्देष काफी छन् । पहिलो चरणमा काङ्ग्रेस कार्यकर्ताको हत्या गर्दै हिन्दूधर्ममाथि प्रहार गर्न पुगेको प्रचण्ड ध्वंश १७००० नेपालीको हत्या गर्न सफल हुँदासम्म दरबार, काङ्ग्रेस र एमाले पार्टीभित्रै खेल्न सक्ने स्थिति निर्माण गर्न सफल भयो । नेपालको सबैभन्दा पुरानो, सङ्गठित, मजबुत र दीर्घकालीन प्रजातान्त्रिक शक्ति काङ्ग्रेसलाई राजनीतिक रङ्गमञ्चबाट किनारा लगाउन मोहराको निम्ति प्रचण्ड चुनिएको पुष्टि गिरिजाबाबुले गरिदिए । सोही सिलसिलामा आफ्नो जन्मकालदेखिको सिद्धान्त संवैधानिक राजतन्त्र र बहुदलीय संसदीय प्रजातन्त्रसमेतलाई बदल्न बाध्य पार्ने प्रचण्ड लालच काङ्ग्रेस प्रवेश गराउने खेलसँगै नेपाली काङ्ग्रेसको राजनीतिक शक्ति खस्काउँदै आजको निरीह अवस्थामा पु¥याउने खेल प्रचण्डमार्फत सम्पन्न गरियो । भू– राजनीतिको आदेशअनुसार गिरिजाबाबुभित्र जगाइएको महत्वाकाङ्क्षाको बिरुवा हुर्काउने प्रचण्ड–कलाले षड्यन्त्रपूर्वक राजतन्त्रको बिदाइ सम्पन्न गरियो ।

काङ्ग्रेसपछि राजतन्त्रको बिदाइसँगै प्रहारको निसानामा परेको नेपालको सनातन हिन्दूधर्म संविधानसभामार्फत घाइते बनाउन माओवादी नेतृत्व निर्णायक रह्यो भने काङ्ग्रेस र एमालेको बाध्यात्मक सहयोग संविधानमै अङ्कित गरियो । अन्तरिम संविधानमार्फत नेपाल छिरेको सङ्घीयतामा नेपालको प्लटिङ कसरी गर्ने भन्ने स्वार्थको सम्बोधन दक्षिणको इसाराअनुसार नहुँदा विगतको आरोपलाई पखाल्दै राष्ट्रवादको झन्डा उठाएको एमाले आज एकमुष्ट रूपमा मधेसी, दक्षिण, देउवा र प्रचण्डको तारो बनिरहेको जगजाहेर छ । एमाले पार्टीको विगतबाट भरपर्न नसकेको शक्तिहरू प्रचण्ड र देउवाको कारणले मात्र उसप्रति आशाले हेर्न बाध्य भएका छन् । भू–राजनीतिको चपेटामा परेको वर्तमान दाहाल देउवाको गतिविधिको कारण तर्सित देशभक्त र लोकतन्त्रवादी शक्तिहरूको अगाडि आइलागेको बाध्यात्मक अवस्था एमाले पार्टीले नाकाबन्दीपछि लिएको अडानको आधारमा सहानुभूतिको हात लम्काउन बाध्य भएका छन् । राष्ट्रवादी, प्रजातन्त्रवादी र नेपालप्रेमी शक्तिको सहयोग र सहानुभूति बटुलिरहेको एमालेको पछिल्लो कदमबाट रन्थनिएको माओवादी केन्द्र प्रमुख प्रचण्ड विगतमा दक्षिणसँग गरेको कबुल पूरा गर्न दिनरात एक गर्दै गरेको बर्बराहट अनेक ढङ्गबाट नेपाली जनता माझ ओकल्दै छन् ।

नेपाल बलियो देश बनेको देख्न नचाहने शक्ति र नेपालका दलहरू आफ्नो इसाराअनुसार चलाउन लालायित शक्तिमार्फत संविधानको संशोधन गराउने खेल विगतको प्रचण्ड सरकारले अनेकौँ छलकपटपछि पनि संसद्को सम्पत्ति बनाउँदै सत्ताबाट बिदा लिएको सबैले देखेकै हो । प्रचण्डको नासोलाई निर्णायक बनाउने प्रधानमन्त्री देउवाको प्रयासले असफलता प्राप्त गर्दै गर्दा नैतिकताको खडेरीले जन्म लिन पुगेको भविष्यको काङ्ग्रेस पार्टीको निम्ति धेरै महँगो पर्ने देखिँदै छ । संविधान संशोधनको नाममा खेलिएको कच्चा खेलको कारण नेपाली लोकतन्त्रले प्राप्त गर्ने उपलब्धि केवल ऋणात्मक पाइएको यस घडीमा एमालेको विगतको कमी कमजोरी गौण हुन पुगेको मान्नुपर्ने देखिन्छ । सरकारमार्फत संविधान संशोधनको नाममा संविधानमा तोकिएको सबै भाषा राष्ट्रिय हुने र प्रदेशले चाहेमा अन्य दुई स्थानीय भाषालाई प्रदेशको कामकाजको भाषा बनाउन सकिने प्रावधान रहेको बुझ पचाउँदै हिन्दी भाषाको सिरियल हेर्ने नेपाली नागरिकको निम्ति हिन्दी भाषालाई अनुसूचीमा राख्ने दाहाल देउवा प्रस्तावको कारण भविष्यमा काङ्ग्रेसले भोग्नुपर्ने क्षतिको फाइदा एमालेले पाए पनि नेपालको भाषामाथिको अतिक्रमण संवैधानिक रूपमा टरेको छ । जग्गा प्लटिङजस्तै बनाउन लागिएको सीमाङ्कनको संशोधन प्रस्ताव तत्कालका लागि फेल खान जाँदा केही समय राष्ट्रवादको पेटेन्ट राइट एमालेले आफ्नो कब्जामा लिन सफल भएको छ ।

लेफ्ट–लेफ्ट एउटै तरबारमा हिँड्न सक्दैनन्, अहिले एमालेले हामीलाई डाइजेस्ट गर्न खोजेको छ भन्दै एमालेको धारलाई भुत्ते पारेर माओवादीको भविष्य सुरक्षित गर्न काङ्ग्रेससँग सहकार्य गर्न बाध्य भएको स्वीकारोक्तिभित्र ठूलो निरीहता र षड्यन्त्र एक साथ झुल्केको पाइन्छ । लोकमानलाई पखाल्दै इज्जत बचाउने मार्गमा रहेका प्रचण्ड शान्ति प्रक्रियाको बहानामा आफ्नो राजनीतिक खेती लम्ब्याउने षड्यन्त्र लुकाउने भरमग्दुर कोसिस गर्दै छन् । आफ्नो अन्तिम प्रयोगलाई नजिकबाट देखेका प्रचण्ड यसरी धेरै दिन चल्दैन । या त माओवादीले एमालेलाई आफूभित्र समाहित गर्नुपर्छ या उनीहरूले हामीलाई लान्छन् । हाम्रो विघटन हुन्छ । बहुतै सुविचारित ढङ्गबाट एमालेभित्र खेल्ने मनसुवा साथ देउवा र भू–राजनीतिलाई पु¥याइएको सन्देशको जगमा आफ्ना सारा पाप पखाल्ने प्रचण्ड–नियत भविष्यमा झन नाङ्गिएर आउने निश्चित नै छ । प्रचण्डको जन्म नेपालको वामपन्थी आन्दोलन समाप्त गर्न गरिएको भए पनि उनीभित्र पलाएको द्रव्य मोहको कारण देश विघटन गर्नसम्म तयार हुने लक्षण भू–राजनीतिले बुझ्नासाथ उसको अन्तिम प्रयोग बीभत्स रूपले हुँदै गरेको सबैले बुझ््न पाइरहेका छन् । सोही प्रसङ्गस्वरूप जनता र माओवादी कार्यकर्ताको दिमाग भुट्ने पछिल्लो बर्बराहट अन्नपूर्ण पोस्टमार्फत पोखिएको पाइन्छ ।

राजतन्त्र, सनातन हिन्दूधर्म, अदालत, प्रहरी सङ्गठन, कटुवाल बचाउने नाममा भू–राजनीतिको चपेटामा पर्दै आफ्नो स्वविवेक प्रयोग गर्न रोकिएको नेपाली सेनाको वर्तमान अवस्था सबल, मजबुत र सक्षम छ भन्ने जाँगर कसैसँग बाँकी छैन । एकल सहयोगमा बाँधिन बाध्य पारिएको नेपाली सेना आफूखुसी संयुक्त तालिम गर्न नसक्ने स्थितिमा पुगिसकेको अवस्थामा नेपालको भविष्य एमालेको सङ्गठन, विचार र पछिल्लो देशभक्तिको अडानमा टिकेको मान्ने आधार प्रचण्डको एमाले दृष्टिकोण हेर्दा बुझ्न सकिन्छ । पैसा र शक्तिको निम्ति जे गर्न पनि तयार प्रचण्डमार्फत एमालेमाथि बोलिएको धावाले राष्ट्र विघटन गराउने मिसन खुलिसकेको छ । प्रचण्डको वैशाखी बनेको काङ्ग्रेसमार्फत सुरक्षित नेपालको कल्पना गर्नेहरू घट्दै गइरहेको अवस्थामा नेपाल र नेपालीको अन्तिम आशा र भरोसाको रूपमा देखापर्दै गरेको एमाले विघटन गर्ने प्रचण्ड मनसुवा पूरा हुन दिनुको मतलब नेपाल विघटनको बाटो खोलिदिनु हो ।

नेपालका सबै मजबुत शक्तिको सिकार सम्पन्न भइसकेको अवस्थामा एमालेविरुद्ध गरिएको घेराबन्दीको अर्थ भूतपूर्व नेपाल स्थापनाको निम्ति हो भन्ने आधार काफी छन् । देशमा कुन त्यस्तो छलाङ मार्नु छ ? जसको लागि दाहाल देउवा सहकार्यको निरन्तरता काङ्ग्रेसले आफ्नो इतिहास र माओवादी ज्यादती बिर्संदै साथ दिनु परिरहेको छ । वर्तमान नेपाली राजनीतिमा एमालेलाई सुकाउनुपर्छ भन्ने दाहाल–देउवा सहकार्यमार्फत नेपाली जनताले के पाउँछन् ? नाकाबन्दीपछि देशको शिर ठाडो पार्ने एमाले सुक्दा कसको भलाइ हुन्छ ? चौतर्फी घेराबन्दीपछि अनेक बहानामा सुक्ने, दुब्लाउने वा विघटनमै एमाले पुग्दा देश पनि सुक्दै, दुब्लाउँदै जाने हुँदा प्रचण्डको नियत र मिसनलाई बुझ्नेहरू जीवनभर एमालेलाई माया नगर्ने शक्ति पनि उसलाई बचाउन अग्रसर देखिँदै छन् । एमालेको विगत र सिद्धान्तलाई आँखा चिम्लँदै केवल देशभक्तिको निम्ति एउटा मजबुत शक्तिलाई बचाउनुपर्छ भन्ने तर्क हरेक देशभक्तको मुखबाट निस्कँदै छ । फलस्वरूप सुरक्षित नेपालको भविष्यको निम्ति प्रचण्ड विघटनको औचित्य र आवश्यकता प्रस्ट हुन्छ ।