चौथो टर्निङ पोइण्टको मुखैमा एमाले !

त्यो ब्यक्ती मात्र कम्युनिष्ट बन्न सक्छ जसको रगत बर्ग शत्रुको रगतले रङ्गीएको हुनुपर्छ भन्दै झापाली युबाहरुले जन्माएको कोके (कोर्डिनेसन केन्द्र झापा ) को बिस्तारित रुप हो , बर्तमानको एमाले । झापा आन्दोलनको राप , ताप र दमनको बाध्यात्मक उपज २०३५ साल पुष ११ गते जन्मीयो , प्रनेकपा माले । पार्टीको मार्गदर्शक सिद्धान्त मार्क्सबाद लेनिनबाद माओ बिचारधारा राखीएको पार्टी ०४६ को हाराहारीमा पुग्दै गर्दा नेपालको कम्युनिष्ट आन्दोलनको प्रमुख हिस्सा बनीसकेको प्रमाण २०४६ सालको जन आन्दोलनमा उनीहरुबाट निभाइएको भूमिकाबाट प्रष्ट झल्किन्छ ।

नेपाली राजनीतिको शक्ती सन्तुलन , बिश्व राजनीतिको बाध्यात्मक अवस्थाले तात्कालिन माले पार्टी र मार्क्सबादी पार्टीलाई एक बनाउँदै एमाले पार्टी बनाइयो । फलस्वरुप मनमोहन अधिकारी अध्यक्ष र मदन भण्डारीलाई महासचिब मान्दै एकिकरण गरिएको एमाले पार्टीले परिपक्कता र युबा जोशको सतप्रतिशत प्रयोग गर्दै ०४८ सालको प्रथम निर्बाचनमा संसदमा एकतिहाइ सदस्य संख्या सहित प्रमुख प्रतिपक्ष बन्न सफल भयो । पहिलो टर्निङ पोइण्ट : पञ्चायत बिरुद्धको आन्दोलनको सफलता संगै नेपाली राजनैतिक मञ्चमा अर्ध भुमिगत रुपमा रुपमा खुला भएको नेकपा माले सुरुमा पुतली सडकमा र पछी बागबजारमा पार्टी अफिस खोल्दै पार्टी प्रबक्ता मदन भण्डारी भन्दै झुल्कियो । सुरुवाती समयमा एकआध प्रौढ नेता बाहेक सबै युबा नेताले भरिपुर्ण माले पार्टी चर्को क्रान्तीकारी रुप लिएर देखा पर्यो । तात्कालिन समयमा चिनमा संसोधनबाद हाबी हुँदै गैरहेको र सोभियत रुसमा प्रतीक्रान्ती नै भैसकेको मान्ने माले पार्टी आफैमा कती क्रान्तीकारी थियो भन्ने एउटा घटनाले आफै १८० डिग्रीमा कसरी फन्को मार्यो ? पस्कने अनुमती माग्दछु ।

१९ अगष्ट १९९१ को एकाबिहानै रुसको सडकमा आर्मीका बख्तर बन्द गाडीहरु धमाधम निस्कदै थिए । रुसी रेडियोले राष्ट्रपती मिखाइल गोर्भाचोभ छुट्टी मनाउन क्रीमिया जानु भएको र केही बिरामी पर्नु भएकोले उपराष्ट्रपती गेन्नाडी एनाएभ कार्यबाहक राष्ट्रपती हुनु भएको समाचार फुक्दै थियो । रुसी घटनाबाट हौसिदै बागबजारको माले पार्टी कार्यलयमा एक किसिमको खुशीको लहर दौडिदै थियो । युबा जोसले भरुपुर्ण आलाकाचा माले नेताले रुसी सत्ता पलटलाई समर्थन गर्दै बक्तब्य मार्फत रुसको प्रतीक्रान्ती सच्चीएको धारणा सार्बजनिक गरे । करीब ७२ घण्टाको नाटक पछी २१ अगष्ट १९९१ मा गोर्भाचोभको आगमनले रुसको ७२ बर्षे कम्युनिष्ट शासन म्युजियम पुग्ने बाताबरणको सिर्जना गरियो । कम्युनिष्टहरु अधिनायकबादी हुन्छन । उनीहरु प्रजातन्त्रमा बिश्वास गर्दैनन । जनताको अभिमत मार्फत सत्तामा पुग्ने कुरामा उनीहरु बिश्वास गर्दैनन ।अझ भनौं , उनीहरु बन्दुक माथी बिश्वास गर्छन भन्ने कुरा हावासरी फैलाईएको समयमा माले युबा मार्फत रुसी सत्ता पलटलाई समर्थन गर्ने कार्यले उनीहरु माथी नैतिक दबाब एक झापड नै थियो भन्ने अवस्था सिर्जना भैसकेको थियो । सो घटनापछी बिश्वभरका पुँजीबादी मिडियाले चलाएको हल्ला थेग्न नसकी तात्कालीन क्रान्तीकारी माले पार्टीका महासचिब मदन भण्डारीले जनताको बहुदलिय जनबाद (जबज ) को जन्म दिंदै नेपाली कम्युनिष्ट आन्दोलनलाई प्रजातान्त्रीकीकरण गर्दै अघी बढने प्रस्ताब पास गराए । पुर्बी युरोप र रुसी कम्युनिष्ट सत्ताको पतनबाट शिक्षा लिंदै जनताको मन जित्दै मतपत्र मार्फत सत्तामा पुग्ने सिद्धान्त प्रतिपादन गर्नुनै एमाले पार्टीको निम्ती पहिलो टर्निङ पोइण्ट थियो भन्ने मान्न सकिन्छ । दोश्रो टर्निङ पोइण्ट : आफ्नो पार्टीको आन्तरिक समिकरणलाई ठिक ढंगले संबोधन गर्न असफल हुँदा पार्टी भित्र जन्मेको असन्तुष्टीको बिकरालरुप आफ्नै सरकार द्वारा जारी गरिएको नीति तथा कार्यक्रम असफल हुन पुग्यो । नीति तथा कार्यक्रमलाई असफल बनाउँने ३६ से काँग्रेसको सभासद पदनै खाइदिने गिरिजा झोकले निम्त्याएको मध्याबधी निर्बाचनले एमाले पार्टीलाई देशको सबैभन्दा ठुलो दल बन्ने सौभाग्य प्राप्त भयो । बहुमतको सरकार गिराउँदै जनतामाझ जाने काँग्रेससंग उचित एजेण्डा केही पनि प्राप्त नहुँदा एमाले माथी अनेकौ भ्रमको खेती गर्ने काँग्रेसी कलालाई झेल्न एमालेलाई कठिन हुँन पुग्यो । एमाले सत्तामा आयो भने ६० बर्ष पुगेका बुढाबुढीलाई गोली ठोकेर मार्छ । गाँउभरीका मानिस लाई ड्रममा पकाएको भात खान अनिबार्य गर्छ । सबै मानिसको सम्पती खोसेर बराबरी गरीदिन्छ । मन्दिरलाई भ्रस्ट स्थान बनाई दिन्छ जस्ता अनेकौं कपोल कल्पित आरोपले एमालेको बहुमत आउने सम्भाबना पछाडी धकेलियो । फलस्वरुप संसदको ठुलो दलको हैसियतमा अल्पमतको सरकार बनाउँदै केही सुधारको कामको संकेत आफ्नो गाउँ आफै बनाउ , नौ स का कार्यक्रम र बृद्ध बृद्धालाई सामाजिक सुरक्षा भत्ता अन्तर्गत सम्मान स्वरुप प्रती महिना १०० दिने निर्णयले उ माथी लाग्ने तमाम आरोपलाई मिथ्या साबित गर्दै सामाजिकबादी बन्दै स्थापित हुने एमाले कार्य दोश्रो टर्निङ पोइण्ट थियो भन्न सकिन्छ । तेश्रो टर्निङ पोइण्ट : नेपाली जनताको ६५ बर्षको चाहाना संबिधानसभा द्वारा संबिधान निर्माण गर्ने कार्यलाई १६ बुँदेको जगमा सम्पन्न गर्ने तात्कालिन दलहरु काँग्रेस , एमाले , माओबादी केन्द्र र फोरम लोकतान्त्रीकको कारण देशी बिदेशी शक्तीको दबाबको बिचमै देशले संबिधान प्राप्त गर्न सफल भयो । संबिधानमा भारतिय स्वार्थलाई अन्देखा गरिएका बुँदाहरुको सजाय स्वरुप पुरस्कारमा प्राप्त भारतिय नाकाबन्दीको बिच दलहरुले गरेको भद्रसहमती तोडने कार्य काँग्रेस मार्फत गरियो , गराइयो भन्ने जगजाहेर नै छ । संबिधान पछी देशमा दिर्घकालिन शान्ती र बिकाशको लहर छाउँछ भन्ने नेपाली जनताको चाहाना माथी रणनीतिक रुपमा लादिएको भारतिय नाकाबन्दी कै बिच देशभक्तीको आबाज बुलन्द गर्दै ओली सरकारले जन्म लिन पुग्यो ।

दश बर्षे माओबादी ध्वसंको सफल प्रयोग पश्चात मधेषी मोर्चा मार्फत गराइएको अकल्पनिय आर्थिक क्षती मार्फत अनन्तकाल सम्म भारत बेस्टित मुलुक बनाई राख्ने भारतिय चाहानालाई धक्का दिदै ओली सरकार मार्फत चिनसंग गरिएको पारबहन सन्धी पछी नेपाली देशभक्तीको लडाईलाई सत्तासंग साटने लम्पसारबादी दाहाल र देउवा सरकारको जन्म भारत मार्फत गरियो , गराइयो भन्ने नबुझ्ने मानिस नेपालमा सायदै भेटिएला । शेर बहादुर देउवाले आफ्नो कार्यकालको उपलब्धीको रुपमा गन्ने महाकाली सन्धीको दोष केपी ओलीले बोक्नुपर्ने नेपाली मुनाफा एक खरब बीस अरबको नमिल्दो ओली हिसाब किताबलाई पारबहन सन्धी मार्फत पखाल्ने सफल कार्यले भबिश्यमा नेपालको निम्ती अतुलनिय योगदान हुने निश्चित नै छ । सुशिल कार्यकालमा लादिएको भारतीय गडबडीलाई निरन्तर देश र जनताको पक्षमा आबाज बुलन्द गर्दै प्रधानमन्त्रीको हैसियतमा भारतको राजकिय भ्रमणमा निस्केका बेला भारत सरकार र नेपाल सरकारको बिच भ्रमणको अन्त्यमा जारी गरिने संयुक्त बिज्ञप्तीमा राखीएको अनुपयुक्त भारतिय प्रस्ताबलाई अस्वीकार गर्दै नेपाल फर्कने ओली कार्य इतिहासमै दर्ज हुन पुगेको तथ्यले देशभक्ती र देश सानो वा ठुलो हुँदैन भन्ने बुझ्न भारतलाई करै लाग्यो भन्न सकिन्छ । ओली पछी भारत निर्मित प्रचण्ड सरकारले नेपाली प्रधानमन्त्रीको हैसियत भारतीय राजदूत समान बनाएको २५ बुँदे संझौताले भबिश्यमा नेपालका प्रधानमन्त्रीहरुको भारत भ्रमण भन्ने बिषय बस्तुमा बिद्ध्याबारिधी गर्दा खुल्ने थुप्रै रहस्यले ओली किन र कसरी सत्ताच्युत गराइए भन्ने भेद खुल्नेनै छ । आफ्नो जिबनको पहिलो इनिङमा लागेको भारत भक्तको कलंकलाई दोश्रो इनिङमा देशभक्तीपुर्ण कार्यले पखाल्न सफल हुनु एमालेको निम्ती तेश्रो टर्निङ पोइण्ट थियो भन्न सकिन्छ ।

अन्त्यमा ,एमाले पार्टी जिबनमा आएको बिभिन्न उतार चढाबलाई सफलता पूर्वक सामना गर्दै देशको मुल शक्तीमा स्थापित हुन पुगेको छ । प्रजातन्त्र आगमन पश्चात खुला राजनैतिक जिबनको सुरुवाती समयमा प्रजातन्त्रको सर्टीफीकेटको निम्ती सघर्ष गर्नु पर्यो भने सत्तायात्रा गर्न अनेकौं मिथ्या आरोप र तिकडमको सामना । राजा ज्ञानेन्द्रको शासनकालको सेरोफेरोमा सत्तायात्रा कै बिच केही समय भडकिएको एमाले आफूलाई सम्हाल्दै देश र जनताको निम्ती उचित एजेण्डाको साथ गणतन्त्र , देशभक्ती र बिकासको नारा लिन बाध्य हुन पुग्यो । फलस्वरुप हरेक टर्निङ पोइण्ट पछी जनताको अपार माया र बिश्वास जित्न सफल हुँदैगयो । त्यसैको निरन्तरता स्वरुप सत्ताबाट मिल्काइएको अवस्थामा पनि , तमाम देशी बिदेशी गठजोडका बिच नेपाली जनताले स्थानिय तहमा सम्पन्न ६१७ तह मध्य अधिकतम स्थान एमालेलाई सुम्पदै नयाँ जिम्मेदारी थपिदिएका छन । निर्बाचन मार्फत जनअनुमोदित भएका एमाले कार्यकर्ताहरुले प्राप्त जिम्मेदारीलाई जिम्मेवार ढंगबाट आत्मसाथ गर्दै जनताको पक्षमा अधिकतम कृयाशिल हुनुपर्नेछ । हरेक चुनौतीलाई सहज ढंगबाट लिंदै चुनौतीहरुलाई अबशरको रुपमा परिणत गर्ने खुबीले उनीहरु र पार्टीलाई जनता माझ स्थापित हुँन सघाउ पुर्याउनेछ ।

पहिलो , दोश्रो र तेश्रो टर्निङ पोइण्ट पछी क्रमश एक एक उपाधी जित्दै अगाडी बढेको एमाले प्रजातन्त्रबादी , सामाजिक सुरक्षाबादी र राष्ट्रबादी भैसकेको छ । प्रजातन्त्रबादी , सामाजिक सुरक्षाबादी र राष्ट्रबादीको उपाधी कसैले खोस्न नसक्ने नेपालको सशक्त राजनैतिक शक्ती बनीसकेको एमालेलाई जनता द्वारा नयाँ नयाँ जिम्मेदारी सुम्पने संकेत भर्खरै सम्पन्न स्थानिय तह निर्बाचनको नतिजा मार्फत मिल्दैछ । जनताको भाबना संग एकाकार हुँदा प्राप्तहुने जिम्मेबारीलाई एक कडा चुनौती सम्झदै हरेक चुनौतीलाई अबशरमा बदल्न सफल भएको खण्डमा निकट भबिश्यमा हुने प्रदेश र केन्द्रको निर्बाचनमा सुखद जिम्मेदारी प्राप्त गर्दै चौथो टर्निङ पोइण्टमा बिकाशबादीको खिताब जित्नु पर्नेछ । चौथो टर्निङ पोइण्टको मुखैमा आइपुगेको एमाले पार्टीसंग यो वा त्यो बहानामा अल्झिने सुबिधा छदैछैन । अन्यथा देश ,जनता र खुद एमालेको भबिश्य अन्धकार हुनेछ ।