धनकुवेर सुदामा !

जाबो तीन तोला सुन र एक कट्ठा जमिन, त्यो पनि पुख्र्यौली । त्यति सम्पत्ति त मैले बदाम बेचेरै कमाइसकेँ । दुईपटक प्रधानमन्त्री भएका दाहालको सम्पत्ति तीन तोला सुन र एक कट्ठा जमिन होइन । मानिसले कुरै बुझ्दैनन्, तर म बदाम बेच्ने निरक्षर बूढी, राम्रोसँग बुझ्दछु । तीन तोला सुन भनेको तीनवटा बुहारी हुन् । एक कट्ठा जमिन भनेको एउटा छोरो (प्रकाश दाहाल) हो । प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालको सम्पत्ति तीन तोला सुन र एक कट्ठा जमिन नै हो । पङ्क्तिकार पूर्ण विश्वस्त छ । दाहालले फेरि भनिसके । योभन्दा बढी भए सन्न्यासी हुन्छु । बुढीआमैले अलिकति आक्रोशमा अलिकति हास्य मिसाउँदै भनिन्– होइन दाहालले छोराको जिम्मा कसरी लिएछन् ?

रत्नपार्कको सडकमा डालोभरि बदाम बेच्दै हिँड्ने बूढीआमैको अभिव्यक्ति आफ्नै कानले सुन्दा पङ्क्तिकारले मन अमिलो बनाउँदै केही लेख्नैपर्ने स्थिति आइलागेको छ । एक निरक्षर बूढीआमैको राजनीतिक विश्लेषणले खल्बलिएको पङ्क्तिकारको दिमागले आफैँसँग अनेक सवाल गर्न पुग्नु नै लेख लेखिने आधार हुन् । यहाँ पङ्क्तिकार दाहालको सम्पत्तिलाई गौण मान्दै बूढीआमैको अभिव्यक्तिलाई प्रधान मान्दै केही अहम् सवाल पस्कँदै छु । ०५२ देखि ०६२÷६३ सम्मको ‘मिथ’ पुष्पकमल दाहाल आज किन ‘विथ’ (अरू कसैसँग जोडिन पुगे) हुन पुगे ? किन दाहालका हरेक कुरामाथि जनता शङ्काको नजरले हेर्छन् ? उनका भनाइ र गराइबीच स्वयम् उनी नै असहमत हुने त्यस्तो कुन तत्व छ ? केवल दाहालले मात्र चित्तबुझ्दो जवाफ दिन सक्ने सवाल तपाईंसामु राख्दै अगाडि बढ्ने अनुमति माग्छु ।

ओली सरकारलाई विस्थापित गर्दै सिंहदरबारमा सत्तासीन दाहाल सरकारले उचित समय पार गर्दै अनुचित समयमा क्याबिनेटको निर्णयमार्फत सार्वजनिक गरेको प्रधानमन्त्री र मन्त्रीहरूको सम्पत्ति विवरणप्रति स्वयम् सार्वजनिक गर्ने निकाय नै विश्वस्त नरहेको प्रतिक्रियाहरू छापाहरूमा आउनु आफँैमा स्वाभाविक छ । अस्वाभाविक र अपत्यारिलो सम्पत्ति विवरण गलत समयमा सार्वजनिक गर्ने दाहाल निर्णयभित्र के षड्यन्त्र लुकेको छ ? सम्पत्ति विवरणमाथि जति शङ्का छ, त्योभन्दा बढी दाहालले फ्याँकेको तीरमाथि छ भन्नेहरूको भनाइलाई बल मिलेको छ । जनताको ध्यान अन्यत्र मोड्न फ्याँकिएको सम्पत्ति विवरणको ‘तीर’ खुद आफैँतिर फर्कंदा दाहाल मर्माहत छन् ।

लोकमान महाअभियोग प्रकरण, संसद्मा दर्ता भएको संविधान संशोधन गर्ने भारतीय प्रस्तावपछि देशका विभिन्न भागमा भएको आन्दोलन, भूकम्पपीडितलाई हेलिकोप्टरमार्फत पैसा बाँड्दै जनतालाई सुविधा दिने उद्घोषपछि पनि काममा भएको ढिलासुस्ती र असफलतालगायत मधेसीमोर्चा र भारतको भित्री पेलानलाई अन्यत्र मोड्ने मनसायले गरिएको सम्पत्ति सार्वजनिक उनको असफलताहरूको लिस्टमा अझ एक नम्बर थप्न सफल भइरहँदा दाहाल बढी चिन्तित छन्, आजभोलि । जनताले खोजेको र हेर्न चाहेको उनको सम्पत्ति विवरणमा दाहालद्वारा संप्रेषित विवरण ०५२ सँग मिल्न जानुले उनीप्रतिको शङ्कामा वृद्धि र आस्थामा गिरावट ल्याउने कारण स्वयम् उनकै क्रियाकलाप जिम्मेवार छन् ।

अरूलाई मूर्ख बनाएर आफ्नो स्वार्थ पूरा गर्ने कलालाई ढाँट्नु भनिन्छ । वास्तविकतालाई शङ्कास्पद बनाउने कला ढाँट्न सक्नेले मात्र जान्दछ । सफल ढँटुवाले अरूको व्यवहारलाई सजिलोसँग परिवर्तन गरिदिने खुवी राख्दछन् । प्रधानमन्त्री दाहालको सम्पत्ति विवरण पढेपछि सर्वसाधारण जनता उनलाई एक नम्बरको ढँटुवा भन्दै गर्दा केवल बदाम बेच्ने बूढीआमाले मात्र सही मान्नुले उनको औचित्यलाई देउवाज्यू कसरी हेर्दै होलान् ?

मानिस किन झुटो बोल्छ ? अथवा झुटको आयु छोटो हुन्छ भन्ने जान्दाजान्दै मानिस झुटकै सहारा लिन पुग्नुलाई केले उत्प्रेरित गर्दछ ? झुटो बोल्ने मानिस सोच्छन्– म अरूलाई बेवकुफ बनाउँदै छु । नित्सेको भनाइलाई मान्ने हो भने झुट बोल्ने मानिसको पहिलो सिकार खुद आफँै नै हो । जब मानिस गल्ती दोहो¥याउन चाहन्छ, ऊ झुटको सहारा लिन पुग्छ । मानिस अतीतसँग गर्व गर्छ, भविष्यप्रति लालची हुन्छ अनि वर्तमानमा गडबडी गर्न लालायित हुन्छ । पद, प्रतिष्ठा, मान, सम्मानलाई दाउमा राख्दै भविष्यको निम्ति वर्तमानमा जोखिम मोल्नेहरूको प्रमुख हतियार नै झुट हुन जाने पछिल्लो कडी दाहालको सम्पत्ति विवरण हो भन्न उनको विगत र वर्तमान देख्नेहरू राजी छन् ।



दाहालले झुटो सम्पत्ति विवरण सार्वजनिक गरे, आममानिसको मनमा लागेको कुरा हो यो । गलत समयमा गलत मनशाय राख्दै गरिएको सम्पत्ति सार्वजनिक सही नै भए पनि उद्देश्य गलत भएकाले उनको सम्पत्ति र मनशाय दुवैमाथि नेपाली जनताको शङ्का जाग्नुलाई मनासिब मान्नुपर्ने हुन्छ । उनको सम्पत्तिलाई पङ्क्तिकार गलत मान्दैन । तर, केही छुटफुट भयो कि ? भन्न पछि पर्दैन । जुन दिन जुन समयमा उनी आफ्नो सम्पत्ति विवरणको फारम भर्दै थिए । आफ्नो बैंक खाता र हातमा लगाएको १५ लाखे घडी बिर्सने दाहाल कलाले जन्माएको शङ्का नै मेरो सवालसँग सम्बन्धित छ । श्रीमतीको तीन तोला सुन र एक कट्ठा घडेरी मात्र देख्ने दाहालले आफ्नै नाडीको घडी नदेख्नुले अरू सम्पत्ति कसरी देखाउन सक्थे र ?

नेपाली समाजले सधैँ खोजी गर्ने सम्पन्नता, सम्पत्ति, दौलत, धन, माल, लक्ष्मीलाई पुष्पकमल दाहालले खोज्नु आफँैमा गलत भन्न मिल्ने भएन । मुस्किल कामले जीवनमा सम्पत्ति ल्याउँछ भन्ने मूल मन्त्र लिएर राजनीतिमा ध्वंशको जुवा खेलेका दाहालले नेपाली राजनीतिमा पैसा छ भन्ने बुझेरै हुनुपर्छ, झुटलाई पनि आफ्नो राजनीतिको अभिन्न अङ्ग बनाउन पुगे । राजनीतिमा भएको पैसामार्फत लाजिम्पाट दरबार पुगेका दाहाल पैसामा राजनीति जमाइराख्न अनेक लफडाबाजीसँग जोडिन पुगेका हुन् भन्ने घटना प्रस्टै भेटिन्छन् ।

राजनीतिमा जमेका मानिस किन पैसा कमाउन लालयित हुन्छन् ? गहिरोसँग अध्ययन गर्ने हो भने खुसीहरू स्थिर बनाउन मानिस धनको पछि लाग्छन् भन्ने भेटिन्छ । अर्को तरिकाले भन्दा धनले खुसी किन्न नसक्दा झन् धन कमाउन लालयित हुन्छन् पनि भन्न सकिन्छ । पुरातन सोचमा सम्पत्ति भनेको ठूलो घर, राम्रो कार, आरामदायी जीवन र मनोरञ्जनयुक्त जीवनशैली हो भन्ने मान्यतामा पुँजीवादी जीवनशैलीले प्रभावित हुने मानवीय स्वभावमा दाहाल अपवाद नहुनु आफँैमा जायज नै छ । व्यक्तिको समाजसँगको सम्बन्ध, उद्देश्य, व्यक्तित्वलाई चिरस्थायी बनाउने लालसाले धन प्राप्तितिर लम्कन बाध्य बनाउँछ भन्दा बिमति राख्नुपर्ने कुनै कारण देखिँदैन । समाज र जीवनलाई माक्र्सवादी आइडोलोजीमा डो¥याउने उद्घोष गर्ने दाहाल खुद ‘धनकुवेर’ बन्ने मार्गमा पुग्नुले उनीमाथि प्रश्न तेर्सिएका हुन् ।

दाहालको जीवनशैलीले गर्दा नेपाली मात्र होइन विदेशी पत्रिका र पत्रकारसमेत चकित हुन पुग्नुले दाहाल राजनीतिको धरातल खस्किन गएको मान्नुपर्ने हुन्छ । ३० जनवरी २०१२ मा लन्डनबाट प्रकाशित हुने पत्रिका ‘द टेलिग्राफ’मा सोही पत्रिकाका दक्षिण एसिया इडिटर डिन नेल्सनले ‘माओइष्ट लिडर एडप्ट मिलिनेयर लाइफस्टाइल’ शीर्षकको लेख प्रकाशित गर्दै उनको असलीयत विश्वसामु पस्किँदा पनि उनका कार्यकर्ताको आँखा नखुल्नुलाई तपाईं कसरी द्वन्द्ववादी भन्न सक्नुहुन्छ ? हाल दाहालको सम्पत्ति विवरणमा सतप्रतिशत नतमस्तक हुने तिनै अनुहारहरू दाहालको सम्पत्ति तीन तोला सुन र एक कट्ठा घडेरी मात्र होइन अरू पनि छ भन्दै सङ्घीयता, गणतन्त्र, धमैनिरपेक्षता, समानुपातिक सहभागिता पनि जोड्न पुग्दा देशले गुमाएको १७ हजार मानिसको रगत, अशान्त नेपाल, कहिल्यै बिसेक नहुने भारतवेष्टित हस्तक्षेप, देशै समाप्त पारिदिने सीमाङ्कनसहितको सङ्घीय झगडा, गृहयुद्धको बिउ, जातीय झगडालाई चिम्लने आँखासँग कसरी सहमत हुन सकिन्छ ?

पदमा बसेका व्यक्तिले आफ्नो सम्पत्ति बढी वा कम देखाउनु आफँैमा भ्रष्टाचार हो भन्ने अख्तियारको भनाइसँग सहमत नहुने नेपाली, दाहालभक्तबाहेक को होलान् र ? हुँदै नभएको सम्पत्ति देखाउने र भएको सम्पत्ति लुकाउने होडबाजीको सम्पत्ति विवरणले भविष्यमा अनेकौँ खबर पढ्न मिल्ने पक्कापक्की नै छ । प्रधानमन्त्रीको कुर्सीमा बस्नेबित्तिकै विदेशबाट अजय सुमार्गीको नाममा नेपाल भित्रिएको करोडौँ रुपैयाँ (जुन राष्ट्र बैंकको आदेशमा रोकिएको थियो) को बारेमा उत्सुकता जाहेर गर्ने दाहाल प्रयासले उनीप्रति शङ्का गर्नेहरूलाई बलियो आधार प्रदान गरिरहनेछ ।

केही समय अघि अफसोर कम्पनीको नाममा कर छली गर्दै अकुत पैसा जम्मा गर्ने विश्वका केही भद्र व्यक्तित्वको नाम पनामा पेपर्सले लिक गर्दा रसियाका राष्ट्रपति पुटिनका नातेदार सेर्गेई रोलडुगिन, युक्रेनी राष्ट्रपति पेट्रो पोरोसेन्को, आइसल्यान्ड प्रधानमन्त्री सिग्मुन्दुर गनलाउसन, साउदी राजा सलमान, इजिप्ट पूर्वराष्ट्रपति होस्नी मुबारक, सिरियन राष्ट्रपति बसार अल असदसँगै भविष्यमा पुष्पकमल दाहाल जोडिन पुगे भने उनको आइडोलोजीको दास र उनीप्रति चरम विश्वास गर्नेले बाहेक अरू कसैले अनौठो नमान्ने दिन आउनु नेपाली राजनीतिका लागि शुभसङ्केत कदापि मान्न सकिँदैन । बदाम बेच्ने बूढीआमैले पुष्पकमलको सम्पत्तिलाई सही मान्ने कारण उचित र सही देखिने आधार ८ नोभम्बर २०१६ मा भारतीय मोदी सरकारले ५०० र १००० का नोटबन्दीको असरलाई मान्नु तर्कपूर्ण छ । दाहालको ०५२ सालपछिको सम्पूर्ण कमाई (जुन भारतमा जम्मा गरिएको थियो) मोदी निर्णयले कागजमा परिणत हुँदा हालको सम्पत्ति विवरणलाई सही मान्नुपर्ने देखिन्छ । भारतमा राखिएको आईसी नोटलाई नेपालीकरण गर्न सकिन्छ कि भनी गरिएका तमाम कोसिसमा असफलता लाग्नुले सम्पत्ति विवरण सार्वजनिक गर्न ढिला भएको हो भन्ने बूढीआमाको कथनलाई शङ्का गर्नुपर्ने देखिँदैन । द्वापरयुगका भागवान् श्री कृष्णका बालसखा सुदामा (कथाहरूमा सुन्न आएअनुसार अति नै गरिब) जस्ता दाहाल ०६२ र ०६३ पछि ‘धनकुवेर’ को शैलीमा लाजिम्पाट दरबारमा बस्दै ०५२ सालअघिकै ‘सुदामा दाहाल’को सम्पत्ति विवरण सार्वजनिक गर्ने बाध्यताले मर्माहत छन् । ०५२ देखिको सबै सम्पत्ति मोदीको एक झट्काले गुमाउन बाध्य दाहाल नेपाली संविधान संशोधन गराउन सफल हुँदा मात्र मोदी सकसबाट मुक्त हुँदै ‘धनकुवेर’ बनिरहन सफल हुनेछन् । अन्यथा उनले देखेको बाटो ‘सुदामा’बाट ‘सन्न्यासी’ नै हो भन्न केही दिन कुर्ने कष्ट नेपाली जनताले गर्नुपर्ने देखिन्छ । हतार हुने महानुभावहरूले रत्नपार्कको बूढीआमालाई भेट्ने कष्ट गर्नुहोला !