ओली " बा " बन्ने कि " कमरेड " ?!

नेपालको संबिधान सभाबाट बन्दै गरेको संबिधानमा बर्षौं देखीको भारतिय लगानीलाई स्थापित गराउन मरिहत्ते गरिरहेको दिल्ली सत्ता एमालेको अडानको कारण बिक्षिप्त बन्दै थियो । अंगिकृत नागरिकलाई राज्यको संबैधानिक अंगको प्रमुख कुनै पनि मुल्यमा स्वीकार नगर्ने ओली अडानले रन्थनिएको दिल्ली अनेक बहानामा नेपालको तराई मधेशमा गडबडी अप्नाउन नेपालकै मधेशबादी दलहरुलाई प्रयोग गर्ने नीति लिन पुग्यो । ओलीको चट्टानी अडानको तागत एमालेको मजबुत संगठन हो भन्ने बुझ्ना साथ तराई मधेशको एमाले संगठन ध्वस्त बनाउने रणनीति अन्तर्गत ओलीलाई निसाना बनाउँदै एमाले माथी प्रहार गरियो । फलस्वरुप तराई मधेशमा एमालेको सांगठनिक कार्य करीब करीब निस्कृय बनाइयो ।

अनेकौं अबरोधका बाबजुद सत्तामा पुग्न सफल ओली तराई मधेशको बितण्डालाई राजनैतिक आन्दोलन मान्न तयार देखीएनन । तराई मधेशको आन्दोलनलाई खुला सिमाना र भारतिय सत्ताको प्रभाब मान्ने ओली खुला सिमानाकै फाइदा उठाउँदै नाकाबन्दी गर्ने भारतिय सरकार र सडक बन्द गर्ने मधेशी मोर्चालाई साइजमा ल्याउन सफल हुँदा पहाडमा मालामाल हुँन पुगे । मधेशमा गुमेको साखलाई बिकाशे नारा मार्फत स्थापित गर्ने सोच अनुरुप अगाडी बढदै गरेका ओली भारतिय सत्ताको कोपभाजनको सिकार बन्न पुगे । संबिधानको संबैधानिक बाध्यता अनुरुप निर्बाचन गर्नै पर्ने कारणले भारत निर्मित दाहाल सरकारले केवल सात बिषयको परिक्षा पनि दुई चरणमा गर्ने कुटिल खेल खेल्न बाध्य भए । जतीगर्दा पनि नघटेको ओली पारोलाई रोक्न निर्बाचनकै बीच देउवा नामको अस्त्र प्रयोग गर्ने नीति बीच एक बिषयको परिक्षा असोज २ गतेलाई राख्दै दोश्रो परिक्षा सम्पन्न गरियो । आँखीर नतिजा ओली कै पोल्टामा पर्यो । ६ बिषयको परिक्षामा राम्रो नतिजा ल्याएको एमाले अन्तीम बिषयमा पनि राम्रो गर्ने रणनीति बनाउँदै तराई मधेश ओर्लियो तर नतिजा उसले चाहेको जस्तो पाएन । एकैपटक हुनुपर्ने परिक्षा तीन पटक गरेर गर्नु पर्ने बाध्यता केवल ओली लोकप्रियता तोडनको निम्ती थियो भन्ने ओलीले राम्रै बुझेको बर्तमान अवस्थामा दुई नम्बर प्रदेशका जनताले उनको पार्टीलाई पाँचौ स्थान दिदै उचित समयमा केही सन्देश दिन भ्याएका छन ।

ओलीले घोत्लिनु पर्ने केही बिषयहरु

बर्तमान राजनीतिमा नेपाललाई राम्रो संग चिनेको नेता मध्यमा ओली पनि एक मानिन्छन । लामो समय जेल जिबनको दौरान प्राप्त स्वअध्ययनले राजनीतिको छक्का पञ्जा पनि कुशलता पूर्वक बुझ्न र खेल्न जान्दछन । सबै कुरा जान्दा जान्दै बुझ्दा बुझ्दै सिंहदरबारको कुर्षी खोसिएको पिडालाई भुल्दै देशभक्तीको आन्दोलन मार्फत पुन सिंहदरबार पुग्ने रोडम्याममा हिडिरहेको सबैले बुझ्दछन । यस्तो बिसम परिस्थीतीमा उनको यात्रालाई रोक्ने अनेकौं अबरोधलाई पाखा लगाउँदै तराई पुग्दा जिबनमा नयाँ शिक्षा प्राप्त गर्न पुगेका छन । तमाम घेराबन्दी चलेको समयमा भू-राजनीतिको कारण र देशको चेतनास्तरको मेल नखाँदा एक्लो हिडन नसकिने रहेछ भन्न बाध्य हुँदैछन । देशी बिदेशी घेराबन्दीको बीच आफ्नो सानो घेराबन्दीमा चल्ने कदम बिरोधीको निम्ती बरदान साबित हुने रहेछ भन्ने सिक्न बाध्य पारिदै छन । सत्ताको चरम दुरुपयोग , अनुपयुक्त समयमा रणनितिक ढंगले गराइएको संबिधान संसोधन प्रस्ताबको भोटिङ , थपिएको स्थानिय तहको संख्या जस्ता कुराबाट अस्थायी धक्का दिन सफल बिपक्षी गठबन्धनको खेलपछी आन्तरिक पार्टी जिबनको महत्व बुझ्न बाध्य हुँदैछन ।

नेपालमा आन्दोलनको खेती धेरै भएको ओलीले राम्रै संग बुझेका हुँन । अझ एमाले पार्टीको जिबन नै आन्दोलनको जगमा बनेको नबुझ्ने कुरै भएन । नेपाली जनताको मनोभाबनालाई सैद्धान्तिक र मनोगत भाबनाले मात्र बुझ्दा जनताले बगाएको रगतको पनि नाफा घाटा मतपत्रमा पोखिदो रहेछ भन्ने बुझ्न भर्खरै सम्पन्न निर्बाचनको नतिजा सहयोगी हुने देखिन्छ । उपेन्द्र यादबको लामो राजनैतिक जिबनमा गैह्र सरकारी संस्थाको अनुभब देखी तराई मधेश आन्दोलनको अगुवाईको साँवा ब्याज जनताबाट पाउन सफल भएका छन । राजपाको जन्म भूराजनीतिले गराएको भएपनि पछिल्लो समय नियोजित रुपमा बगाइएको रगतले पनि सम्मानित हुने अबशर पाएको देखिन्छ । नेपालको लोकतान्त्रीक आन्दोलन र तराई मधेशको गरीब जनताको मुक्तीको निम्ती धेरै कुर्बानीको बाबजुद पछिल्लो निर्बाचनको सन्देश बुझ्दा उसले अझै केहि परिक्षा पास गर्न जरुरी रहेको देखिदैछ । एमाले जिबनमा उसले तराई मधेशको निम्ती बगाएको पसिना र रगतको उचित कदर किन भएन ? तराई मधेशका वंशज नागरिकको संबैधानिक अधिकार अंगिकृत नागरिकबाट खोसिन जोगाएको सजाय पाएकै हो त ? के तराइ मधेशलाई बिकाश चाहिएको थिएन ? किन ओली कार्यकालको बजेटको फाइदा उनले प्राप्त गर्न सकेनन ? गुटबन्दी कै कारण ओली उडानले धक्का खाएको हो त ? यी र यस्ता सबालको सही जबाफ खोज्ना साथ तराईबाशी जनताले दिएको सन्देश ओलीको निम्ती सञ्जिबनी बुटी बन्ने छ ।

किन र कसले बनायो ओलीलाई तारो ? २०७२ साल असोज ३ गते संबिधान जारी गराउने शक्ती जो भए पनि संबिधान जारी गर्नु पर्छ भन्ने सबालमा काँग्रेस , एमाले र माओबादी केन्द्रको बाध्यात्मक र प्रमुख भूमिका रहेको सबैले बेझेकै कुरा हुँन । नियतबश मधेशी मोर्चालाई बाहिर राखेर जारी गराइएको संबिधानको पहिलो संसोधनमा तीनै दलहरुको भूमिका रहयो । नेपालमा संबिधान जारी गराउन लगाउने र संबिधानको बिरोधमा आन्दोलन गर्न उकास्ने शक्तीको खेलमा फसेका दलहरु संबिधानलाई बढाउन र हुर्काउन एकसाथ लाग्नुको सट्टा सत्ता स्वार्थमा केन्द्रीत हुँन पुगे । जिबनमा पहिलो पटक प्रधानमन्त्रीको कुर्षीमा पुगेका ओली नियोजीत मधेश आन्दोलन र भारतिय नाकाबन्दीको कनेक्सन रामो संग बुझ्दथे । संबिधान जारी हुँनासाथ देश राजनैतिक द्वन्दबाट उम्कने र बिकाशको मार्गमा लम्कने नेपाली जनताको भाबनामा चोट पुर्याउने बिदेशी चालको मुकाबिला जनतालाई अनेकौं सपना देखाउँदै अनुपयुक्त नाकाबन्दी र मधेश आन्दोलनको खिलाप कडा ढंगले उभिन पुगे । फलस्वरुप भारतिय सत्ता र मधेशी दलले ओलीलाई हेर्ने दृष्टीकोण समान बनाउँन पुगे ।

सुगौली सन्धी देखी भारत बेष्टीत भएर बसेको मुलुक भारतिय नाकाबन्दीको जबाफ फर्काउँदै चीन संग पारबहन सन्धी गर्न पुग्दा ओली सत्ताबाट मिल्काइए । ओलीलाई सत्ताबाट मिल्काउनुको अर्थ नेपालको संबिधान संसोधन गरिनेछ भन्ने बुझाईमा परेको मधेशी मोर्चाले भारतिय राजनीतिलाई बुझ्न नसक्दा ओली पछी बनाइएका सरकारहरु दाहाल र देउवा मार्फत धोका खान बाध्य बनाइए । एमाले ओली बिना संबिधानको संसोधन सम्भब थिएन भन्ने कुरा राम्रो संग बुझेको भारतिय सत्ता वास्तबमा मधेशी जनताको निम्ती संबिधानमा संसोधन नचाहेको आफ्नो पानी स्वार्थलाई नेपालका दलहरुलाई प्रयोग गरेको कुरा बिस्तारै बुझ्नेछन । संबिधान कार्यान्बयनको निम्ती गराइएको निर्बाचनमा यदी कुनै शक्ती पराजित भएको छ भने त्यो भनेको केवल राप्रपा मात्र हो । जब कि हिन्दूत्वको नारा लिएर आएको भारतिय जनता पार्टीको कार्यकालमा नेपालको सबैभन्दा ठुलो हिन्दूबादी पार्टी राप्रपाको कत्लेआम गर्ने मोदी नीतिको सुक्ष्म बिश्लेषण गर्ने हो भने नेपालको बर्तमान सत्ता गठबन्धन अरुनै स्वार्थको निम्ती प्रयोग भईरहेको बुझ्न सकिन्छ । ओलीको अस्थायी बिरोध गराउनुको मतलब उसको स्वार्थमा भरपर्दो साथको निम्ती मात्र हो ।

"बा" बन्ने कि कमरेड बन्ने ?

०४६ को परिवर्तन पछी एमालेले प्रजातान्त्रीक राष्ट्रीय युबासंघ नामक संगठन खोल्दै देश भरका युबालाई परिचालन गर्ने जिम्मा तात्कालिन युबा कमरेड केपी ओलीलाई जिम्मा लगायो । माओबादी पार्टीको काठमाण्डौ आगमन संगै भित्रीएको वाइसिएल ज्यादतीलाई रोक्न युथ फोर्सको जन्म एमालेले गरायो । देशभर माओबादीको राँईदाँई बढेको बेला ओली तीनै युथ फोर्सको केटाहरुको हिम्मत बढाउन अभिभाबकको भूमिकामा प्रस्तुत हुँदा ठिटाहरुले ओली कमरेडको सट्टा ओली "बा" भन्न थाले । प्रजातान्त्रीक राष्ट्रीय युबासंघ नेपाललाई नयाँ रुपमा देखाउँन युथ फोर्सको कमी कमजोरीलाई छोप्न केबल युबासंघ नेपाल मात्र बनाउँने पार्टी नीति अनुरुप बनेको युबा संघका आलाकाचा ठिटाहरुले ओलीलाई "बा" भन्न रुचाई रहे । बहुदलिय जनबादी पार्टी एमालेका कार्यकर्ताहरु ओलीलाई देख्ना साथ ओली "बा " भन्न पुग्दा ओली सबैको हुँन नसकेको आबाज आइतबार मात्र सकिएको एमालेको केन्द्रिय कमिटी बैठकमा एमालेकै नेताले उठाउँन पुगे । ओली "बा " मै सिमित हुने कि कमरेड बन्ने ? कम्युनिष्ट पार्टी भित्र नाता साइनोले बोलाउने चलन नहुने केवल कमरेडको साइनो मात्र हुने कुरालाई जानाजान नाता गोतामा परिणत गर्ने ओली खेलले एमालेका युबालाई दिग्भ्रमित पार्दै राजनैतिक कुसंस्कारमा पुर्याउने खतरालाई उचित समयमा रोके उनी सम्पुर्ण एमाले पङ्तीको आदरणिय नेता बन्ने कुरामा कुनै सन्देह छैन । तत्पश्चात उडने ओली उडान गन्तब्यमा पुर्याउने जिम्मा तीनै पार्टी कमरेडहरुको काँधमा हुनेछ ।

ओलीको दुई बिकल्प

प्रचण्डको बुई चढेर ओली सत्तामा पुग्दा भारत त्यती रुष्ट थिएन । भारतिय सत्ताको अनुपयुक्त दबाबलाई नमाने पछी भारतिय सत्ताले प्रचण्डलाई प्रयोग गर्दै ओलीलाई बिदा दिन आबश्यक ठान्यो । नेपालमा चीनको माध्यमबाट छिटो बिकास गर्ने ओली सपनालाई अबरोध पुर्याउने भारतिय सत्ताका डिजास्टर ओली हार्दा पनि आफ्नो पार्टीलाई एक नम्बर बनाउँन सफल भएका छन । केवल मिडियाबाजी गर्न कै निम्ती दुइ नम्बर प्रदेशमा गरिएको घेराबन्दी पछी सांकेतिक र मनोबैज्ञानीक प्रभाब पार्ने कोशीसले ओलीको अभियान नरोकीने जबाफ केन्द्रीय कमिटीको बैठक पछी तीनै शक्तीलाई दिइसकेका छन । ओलीले आफ्नो जिबनमा देखेको सपना सबै पुरा हुँदै गइरहेको बर्तमान समयमा अचानक आइलागेको भारतिय ब्रेकलाई रोक्ने सही , सुगम र अल्पकालिन उपाय भनेको छडके बाटो तय गर्नु हो । आफ्ना रोकिएको सपनालाई पुरागर्न बामपन्थको नाम दिंदै प्रचण्डसंग सत्ता साझेदारी गर्दै निर्बाचनमा जाने र सत्तामा पुग्नेनै हो । सजिलो बाटोमा सफलता हात नलागे अली कठिन तर नेपालको निम्ती दुरगामी प्रभाब राख्ने दोश्रो बाटो देशभक्त , वामपन्थी , प्रगतिशील , देउवाबाट मोहभंग भएका बीपी भक्तहरु , राष्ट्रबादी काँग्रेसहरु, बिकास प्रेमी , साँचो रुपले देशलाई माँया गर्ने तमाम राष्ट्रबादी शक्तीलाई गोलबन्द गर्दै मुकाबिला गर्ने हो । "बा" बाट कमरेड , नेताबाट राजनेता , सपनाबादी बाट यथार्थबादी , गुटबन्दी बाट माथी उठदै अगाडी बढे दुइ नम्बर प्रदेशले दिएको उचित समयको सन्देश बरदानमा परिणत हुन जाने निश्चित छ । आगे ओली "बा " कै मर्जी !