आज भोटाहिटीबाट असन तर्फ लाग्दै गर्दा सेतो मच्छिन्द्रनाथलाई (Setomachhindranath or Lokeswor) देखेँ । मच्छिन्द्रनाथ रथ सँगैको अन्नपूर्ण, असँ गणेद्यः, भक्तजनहरूको प्रसाद लिँदै गर्दाको भीड र बडेमाको पाङग्राहरूको छेउमा एकजना भक्तिनी आमा आराम गर्दै गरेको दृश्य देखेँ । मलाई पनि एकछिन त्यसै गरी सोच्दै बस्न मन लाग्यो ।

२०४६ सालमा पञ्चायत विरुद्धको आन्दोलन चर्कँदै र बस्दै थियो । सरकारले आन्दोलनलाई दबाउन विभिन्न खालको उपाय निकाल्थे र आन्दोलनकारीहरूले पनि । कहिले काहीँ आन्दोलन पूर्ण रूपमा दब्नै लाग्यो जस्तो हुन्थ्यो । तर ससाना गतिविधिहरूले पनि आन्दोलन मरेकोछैन है भनेर आन्दोलनकारीहरूलाई उत्साहित पार्दथे । एक दिन म नयाँ सडक पुग्दा त्यहाँ लाठीचार्जगरी जुलुसलाई छरपस्ट पारिएको थियो । पेटीछेउका सतर पसलहरू बन्द भए । सडकको बिचमा आन्दोलनकारीहरूको पङ्क्ति मात्र रह्यो । त्यही बेलामा माथि आकाशमा नारा सहितका केही बेलुनहरु उडे । कसले गरेको हो थाहा भएन । फेरि पञ्चायतको विरुद्धमा चर्को नारा लाग्यो । फेरि लाठी चार्ज र भागदौड मच्चियो ।

यतिबेला एफएम रेडियोको प्रचलन आईसकेको थियो । आन्दोलनकारीहरूले प्रहरीको वाकिटकिसेटको वार्तालाप रेडियोमा जोड्थे र कहाँ के घटना हुन लाग्दैछ भन्ने थाहा पाउँथे । त्यसमध्ये सेतो मच्छिन्द्रनाथसँग पनि केही किस्साहरू जोडिएकोछ । सेतो मच्छिन्द्रनाथको जात्राको तयारी जमल (दरबारमार्ग, महेन्द्रको सालिक भएको ठाउँ) बाट गर्ने गर्दछ । आन्दोलनको बेला मानिसहरूको हुलले रथ तान्दै ल्याउदा आन्दोलनकारीहरूले अब के गर्न लागेको होला भन्ने प्रहरीहरूलाई लागेको रहेछ । उनीहरू वाकीटकीमा कुरा गर्दै थिए । 'एउटा रथ जस्तो पनि छ सर । थुप्रै मान्छेहरूले तानेर भोटाहिटितिर लाँदैछन् सर ।' धार्मिक परम्परा त थियो नै । तर मानिसहरू सडकमा दुई जना पनि सँगै हिड्नु नहुने उर्दी लगाएको बेला सेतोमच्छिन्द्रनाथको नामबाट भए पनि थुप्रैको सङ्ख्यामा मानिसहरू सडकमा निस्कन पाएको थियो ।