झिँगा र लामखुट्टेको चुनाव प्रचार (बालकथा)
पूर्णशोभा चित्रकार
एकादेशमा नेपालेश्वर भन्ने एउटा देश थियो । त्यो देशको राजकाज गर्ने मुख्य शहरलाई राजधानी भन्ने गर्दथ्यो । त्यो राजधानीमा त्यो देशका ठुला ठूला राजनीतिक नेताहरूको घर र सरकारको ठूला ठूला अड्डाहरू रहने गर्दथ्यो । नेताहरू बेला बेलामा ʻचुनाव आयो, चुनाव आयोʼ भनेर निकै बेफुर्सद बन्ने गर्दथ्यो । चुनावमा कसैको जित र कसैको हार भए पछि जित्नेले सरकारी अड्डाहरूमा हाई फाई गरेर सरकार चलाउने गर्दथ्यो ।
यो कुरा राजधानी कै रच्छ्यानेश्वर भन्ने ठाउँका झिँगा र लामखुट्टेहरूले पनि राम्ररी नियालेर हेरिरहेका थिए । हेर्दा हेर्दै एक दिन रछ्यानमा बस्ने हरियो झिँगालाई पनि चुनावमा उठुँ उठुँ लाग्यो । उसले भुई भुई गर्दै रछ्यानको एक फन्को मार्यो । उ बस्यो र सोच्यो । फेरी उस्तै पाराले भुई भुई गर्दै रछ्यानको वरिपरि अलि जोडले फन्को मार्यो । तेस्रो पल्ट फन्को मारिसकेपछि उसले सोच्यो, म पनि चुनाव लड्न सक्छु । किनकि मलाई यो रछ्यानको नेता बन्नु छ । मेरा वरिपरि जय जय जय गर्ने धेरै झिँगाहरूको स्याहार मैले पाउनु छ । यति कुरा मनमा आए पछि बस झिँगालाई के चाहियो ? उसले चुनावमा उठ्ने र जित्ने घोषणा गर्यो ।
रछ्यानमा झिँगा मात्रको राज थिएन । रछ्याननेरै जमेको नालमा लामखुट्टे चुपचाप बसिरहेको थियो । झिँगाको हो हल्ला सुनेर त्यो लामखुट्टेलाई झसँग बनायो । त्यो के को हल्ला भनेर नालबाट यसो टाउको उठाएर हेरेको त, झिँगा पाखुरा सुर्किई सुर्किईकन भाषण पो गरिरहेको रहेछ । उसको पनि कम्पारो चढ्यो । उसले मनमनै भन्यो, “अहो मेरो इलाकामा झिँगाको राज ? अहँ यो हुन सक्दैन । यहाँ झिँगाको होइन मेरो राज चल्नु पर्दछ । मात्र मेरो राज । त्यसको लागि झिँगा होइन, म चुनावमा उठ्नु पर्दछ ।”
झिँगा र लामखुट्टेको चुनाव लड्ने र जित्ने आआफ्नो इच्छाले गर्दा ती दुईमा झन्डै मुक्का मुक्की पो पर्न थाल्यो । दुबै जना त्यो रछ्यान र रछ्यानको वरिपरि राज गर्न चाहने, तर दुइटाको कुरा कहिल्यै नमिल्ने । आखिर दुबै जना चुनावमा उठ्ने तयारी गर्न थाले । दुबैले आआफ्नै तरिकाले भाषणमा उत्रिन थाले ।
सब भन्दा पहिला झिँगाले सभाको आयोजना गर्न थाल्यो । उसले वरपरका झिँगाहरूलाई बटुल्दै भाषण गर्न थाल्यो । उसले भन्यो, “बुझयौ तिमीहरूले म चुनावमा जितेँ भने म यो रछ्यानलाई अझ दुर्गन्धित बनाउन सक्छु । दुर्गन्धमा हाम्रा दाजुभाई दिदीबहिनीहरू मौलाउन सजिलो पर्दछ । हाम्रो शक्ति बढ्यो भने मात्र हामी पुस्तौँ पुस्ता सम्म यो क्षेत्रमा राज गर्न सक्छौँ ।”
सँगै बसेको लामखुट्टेले झिँगाको त्यो भाषणलाई ध्यानपूर्वक सुन्यो । उसलाई झिँगाको त्यो भाषण धेरै असह्य भयो । उसले नालको डिलमा उभिएर जोडसँग पखेटा फट्फटायो । अगाडीको दुईवटै लामा खुट्टाहरूले जीउ पुछ्यो र बोल्यो, “यो ठाउँको राज गर्ने अधिकार मेरो मात्र छ । मेरो वंशजलाई बचाउन चुनावमा म जित्नु पर्दछ । चुनाव जित्नाले मेरो वंशजले युगौँ युग सम्म राज गर्न सक्छ ।”
झिँगालाई लामखुट्टेको कुरालाई के मन पर्थ्यो र ? उसलाई के लागेको थियो भने संसारमा झिँगा जस्तो शक्तिशाली कुनै पनि प्राणी छैन । यो कुरालाई लामखुट्टेले पनि हेक्का राख्नु पर्दथ्यो ।
“मेरो शक्तिको अगाडी लामखुट्टे झुक्नै पर्दछ । त्यसलाई गतिलो झापट नदिईकन त्यो चेटेनेवाला छैन ” भन्दै झिँगाले भोलिको भाषणको लागि खुबै तयारी गर्न थाल्यो । उता लामखुट्टे पनि के कम झिँगालाई जसरी पनि झुकाउनु पर्दछ । “म लामखुट्टेको तागतलाई कम आक्ने त्यो जाबो झिँगाले?” भन्दै उसले पनि अर्को भाषणको लागि तयारी गर्न थाल्यो ।
भोलिपल्ट बिहान देखि दुबैको भाषणसभाको तयारी भयो । झिँगाले रछ्यानको थुप्रोको केही सुकेको भागमाथि झिँगाको लागि मञ्च तयार भयो । उसले ख्वाक्क खोक्दै, पखेटा सफा गर्यो र फूर्तिसाथ उभिएर बोल्न थाल्यो, “थाहा छ तिमीहरूलाई हामी झिँगा जातीले के के गर्न सक्छ, हाम्रो के कति तागतछ, हामी संसारलाई देखाउन चाहन्छौँ । हामी झिँगा जातिले यो समाजमा जस्तो सुकै खानालाई नै विषादी बनाई हैजा, आउँ, क्षयरोग फैलाई समाजमा हाहाकार मच्चाउन सक्दछ । ” उसले थप्यो, “त्यति मात्र कहाँ हो र हामी झिँगाहरूले त भयंकर किसिमका रोगहरू फैलाई मानिसहरूलाई जीवनभर दुख दिईरहन सक्छौँ । त्यतिमात्र कहाँ हो र ? हामी झिँगाले टाइफाइड, भ्यागुते रोग मात्र पनि होइन एन्थ्रेक्स, ट्राकोमा जस्तो घातक भन्दा घातक रोगहरू फैलाउन सक्छौ ।”
यता झिँगाको भाषण सुनेर लामखुट्टे चुप लागेर बस्न सक्ने कुरै भएन । उसले पनि नालको डिलमा मञ्च तयार पार्यो र टाँय् ट्वीँ गर्दै लामखुट्टेहरूको भेला गर्न थाल्यो । उ पनि के कम, झिँगाले भन्दा अलि बढी सान देखाउँदै बोल्न थाल्यो, “हामी लामखुट्टे जातिले झिँगाले भन्दा यो समाजमा धेरै नोक्सानी पुर्याउन सक्छौँ । हामीले मलेरिया, डेंगू, जिका ज्वर, पहेँलो ज्वर, हात्तिपाईला रोग जस्ता अनेकौँ रोग फैलाउन सक्छौँ । अनि हामी भन्दा झिँगा कसरी बलियो हुन सक्छ । यो चुनावमा हामी लामखुट्टेको तर्फबाट जित्नु पर्दछ ।”
एउटा बुढो माकुरो चुपचापसित झिँगा र लामखुट्टे दुबै पक्षका कुराहरू सुन्दै थियो । झिँगा र लामखुट्टेहरू एक पछि अर्को चर्को हुँदै अरूलाई बिगार्न सक्ने कुरामा हानथाप गरिरहेका थिए । अरुलाई बिगार्ने कुरामा को कति बलियो भनेर फूर्ति लगाउँदै थिए । माकुराले पनि आफ्नो दाउ हेर्यो । उसले अरू एक दुईजना माकुराहरूलाई बोलाएर साउती गर्यो । योजना बनायो । उनीहरूले एक आपसमा कुरा बुझी हाले । उनीहरूले तुरन्तै विभिन्न आकारको जाल तयार पारे । त्यसलाई अझै विभिन्न बुट्टाहरू हालेर बाक्लो बनाए । त्यसपछि ती माकुराहरू चुपचाप अँध्यारो दुलोतिर लुसुक्क पसे ।
आआफ्नो शक्तिको बयान गर्दै गरेका, घमन्डले फूलेका झिँगा र लामखुट्टेहरूलाई माकुरोको त्यो जालको कुनै हेक्का भएन । उनीहरू जोडतोडले आआफ्नो शक्तिको, बलको, अरूलाई नोक्सान गर्न सक्ने तागतको बयान गर्दै कहिल्यै थाकेनन् । उनीहरू एक आपसमा बल देखाउँदै, उफ्रँदै, भुनभुनाउँदै, ट्वाँ टीँ गर्दै, पाखुरा सुर्क्याउँदै बेतोडसँगै उड्दै थिए । एक्कासि उनीहरू एक पछि अर्को गर्दै माकुरोको जालमा अड्किन पुगे । उनीहरूको साथीहरू पनि एक पछि अर्को गर्दै जालमा फँस्न थाले । उनीहरूले त्यो जालबाट उम्किनको लागि बल गरे, हातखुट्टा झट्कार्न थाले । तर झन् झन् जालमा जकडिँदै गए । आखिर उनीहरू जालभित्र यति थकित भए कि उनीहरू जालबाट उम्किनको लागि थप बल गर्न पनि सकेनन् । उनीहरू थकित भए । हल न चल भए । त्यही मौकामा माकुराहरू अँध्यारो दुलोबाट निस्के र झिँगा र लामखुट्टेहरूलाई पालै पालो चुस्न थाले । बिचरा झिँगा र लामखुट्टेहरू चुसाईबाट सुक्दै सुक्दै प्राण त्याग गरे । माकुराहरू भने अघाएको पेट फुलाउँदै ध्याउ गर्दै डकार्न थाले ।