शिक्षक दिवसको अवसरमा केहि सम्झना

२०३४/०३५ सालको कुरा हो, जनताको सेवा गर्ने भनेर कालिमाटीको बिद्यालयबाट दहचोकको बिद्यालयमा सर्ने निर्णय गरें र गएँ । गुर्जुधारा बसस्टपबाट करीब ४५ मिनेट हिँडेपछि म दहचोकको बिद्यालयमा पुग्थें । बलम्बु छिचोले पछिको मेरो यात्राको बयान हरेक दिन सुखद हुने गर्दथ्यो । बलम्बु कटेपछि कलकल बगिरहने खोला सफा र गहिरो हुने गर्दथ्यो । मानिसहरु नुहाउने, लुगा धुने, भैसीलाई सफा गर्ने काम त्यहि खोलामा गर्दथे । खोला कटेपछि कहिले धान र कहिले गहुँ झुलेका फाँटहरु पार गर्थें । बर्षामा खेतीको आली आली हुँदै चिप्लेटी खेल्दै हिँड्नु परे पनि खेतको आली र गह््रा हुँदै खोल्सा खोल्सीबाट कल कल आवाज निकाल्दै बग्ने पानीको मधुरता र सुन्दरताले ४५ मिनेट पनि कति छिटो कटेको जस्तो हुन्थ्यो । सुनसान बाटोमा प्रकृतिसंगै गीतको धुन गुनगुनाउँदै हरिणको चालमा बुर्लुक बुर्लुक गरेर पनि हिड्थे । गाउँका दिदी बहिनीहरुको मिठो स्वागत र मधुर बोलीले हरेक पाईलामा म त्यसै गद्गद् हुने गदर्थे । विद्यालय वरिवरि हरेक दिशामा ठूला क्यान्भासहरुमा तस्बिर प्रर्दशनी भईरहेको जस्तै भान हुन्थ्यो । जता हेर्यो, त्यसै हरियो र रमाईलो । कक्षा कोठामा रहेको ससानो झ्यालहरुबाट सिरिसिर हावा चलिरहेको हुन्थ्यो । भ्झ्यालबाट सुन्दर दृष्यहरु चियाउँथें । आनन्दित र खुशी हुन्थें ।

एक दिन म बिद्यालयमा पुग्दा दुई जना बिद्यार्थिहरु कक्षा भित्र पसेनन् । मैले भित्र आउ भन्दा पनि आउन मानेनन् । उनीहरु बिद्यालयको बाहिर भित्तामा टाँसिएर बसिरहेका थिए । उनीहरुले कक्षा भित्र किन नआएको भन्ने प्रश्नमा कुनै जवाफ दिएनन् । पछि कक्षा कोठामा नै अरु बिद्यार्थीहरुसंग सोधें । एकले अर्को एकजना बिद्यार्थीलाई औंलाले देखाएर भने, "उसको घरमा भोली पूजाछ । छोईछिटो हुन्छ भनेर उनीहरु बाहिर बसेका हुन् ।" मैले फेरि सोधें, "उसको घरमा भोली पूजा हुँदैमा उनीहरु बाहिर किन बस्नु पर्ने किन हो त ?" अर्को एकजना बिद्यार्थीले भने, "उनीहरु त पानी नचल्ने जात हुन् मिस ।" कुरा बुझें यो समाजको । मैले सम्झाउन खोजें आफ्नै भाषामा I "बिद्या भनेको सरस्वती हुन् । बिद्यालय भनेको सरस्वतीको घर । सरस्वतीले राम्रोसंग पढ्ने बिद्यार्थीलाई माया गर्छिन् । उनले यो पानी चल्ने वा नचल्ने भनेर भेद गर्दिनन् । हामीले भेद गर्यौं भने सरस्वती रिसाउँछिन् । त्यसकारण आजदेखि कहिल्यै पनि पानी चल्ने वा नचल्ने भनेर भेद गर्नु हुँदैन है" भनेर केहि समय सम्झाएपछि सवै बिद्यार्थीहरु बाहिर बसेका विद्यार्थीहरु भित्र बसाउन राजी भए । मेरो अन्तरमनले भने केहि दिन सम्म पुजा राख्ने बिद्यार्थीका अविभावकहरु मसंग झगडा गर्न आउने त होईन ? भन्ने प्रश्न गरिरह्यो । तर त्यस्तो केहि भएन र त्यो दिन देखि कक्षाकोठामा त्यसतो घटना कहिल्यै घटेन ।